Erasmus MC

Minder behandelen scheelt tientallen miljoenen

Borstkanker kan het leven en het lichaam van patiënten onherstelbaar veranderen. Voor oncoloog Agnes Jager is minder behandelen soms de enige verstandige aanpak.

Deel
0 likes
Leestijd 5 min
JA909357

In Nederland krijgt één op de zeven vrouwen borstkanker. Deze vrouwen moeten vaak een traject door waarbij ze door meerdere behandelingen en chemokuren zwaar op de proef worden gesteld. Internist-oncoloog Agnes Jager doet onderzoek bij borstkankerpatiënten. Jager: “Op dit moment worden veel
patiënten overbehandeld. Die krijgen bijvoorbeeld chemotherapie terwijl het niet werkt of eigenlijk niet nodig is.”

 

 

 

Behandelingen besparen

Onderzoek doen naar minder in plaats van meer behandelen luidt een nieuwe fase van kankeronderzoek in. Jager legt uit: “De afgelopen twintig jaar stonden in het teken van het zoeken naar nieuwe therapieën. In mijn carrière heb ik al geweldige ontwikkelingen meegemaakt waardoor borstkanker nu ook steeds vaker te genezen is. Dit heeft helaas wel geleid tot veel overbehandeling.” Het lijkt erop dat het nu het juiste moment is om al de kennis die beschikbaar is, gerichter toe te passen. Volgens Jager moet onderzoek zich meer gaan richten op minder bijwerkingen, specifiekere en effectievere therapie en een betere kwaliteit van leven. Jager: “Wij zien als arts de teleurstelling van therapie die niet werkt en de bijwerkingen die het veroorzaakt. Dat moet anders.”

 

internist-oncoloog Agnes Jager

Dr. Agnes Jager

 

Testen buiten het lichaam

Binnen het Erasmus MC Kanker Instituut werkt Agnes Jager samen met de wetenschappers Roland Kanaar en Dik van Gent in het laboratorium aan nieuwe testmethoden die er uiteindelijk voor moeten zorgen het lichaam niet onnodig te belasten. Hoe werkt dat?” Jager: “Wij proberen om kleine stukjes tumorweefsel van patiënten buiten het lichaam in leven te houden en vervolgens te behandelen met bepaalde chemotherapie (Cancer on a chip-methode). Omdat we gebruik maken van lichaamseigen tumorweefsel, worden de omstandigheden van de individuele patiënt heel goed nagebootst. Zo proberen wij te voorspellen welke patiënten wel en welke patiënten niet gevoelig zullen zijn voor bepaalde chemotherapie. Het bijzondere is dat als ik dit uitleg aan mijn patiënten, ze buitengewoon gemotiveerd zijn om hun weefsel af te staan.” Jager ziet een bijkomend voordeel: “Als de behandeling op het weefsel niet werkt, kunnen we ook onderzoeken waarom het niet werkt. Zo verzamelen we informatie voor nieuwe therapieën.”

Lees hier hoe de testmethode werkt.

 

‘Hier krijg je als arts daadwerkelijk de gelegenheid om het verschil te maken’

 

Van lab naar spreekkamer en vice versa

Zo’n onderzoek naar testen buiten het lichaam bewijst hoeveel het oplevert om zowel behandelend arts als onderzoeker te zijn. Deze brede aanpak is typerend voor het Erasmus MC Kanker Instituut. Jager: “Het mooie aan het Erasmus MC Kanker Instituut is dat het belang van onderzoek heel goed wordt begrepen en ondersteund. Hier is de juiste infrastructuur en kennis aanwezig. De problemen uit de spreekkamer kunnen worden getest in het laboratorium en de onderzoeksresultaten kunnen weer mee naar de spreekkamer.” Jager is ervan overtuigd dat dit de beste weg naar vooruitgang is. “Hier krijg je als arts daadwerkelijk de gelegenheid om het verschil te maken. Het is een voorrecht dat we goed moeten gebruiken.“

 

 

 

Actief meedenken

Borstkankerpatiënten zijn over het algemeen goed op de hoogte van de laatste ontwikkelingen. Soms komen patiënten wel eens de spreekkamer binnen met onjuiste informatie van bijvoorbeeld het internet.” Is dat lastig? Jager: “Ik heb daar geen moeite mee, tenzij er daardoor onnodige onrust of valse hoop bij patiënten ontstaat. Vaak stel ik voor om meteen even samen op internet te kijken, waarna ik uitleg hoe ik tegen die informatie aankijk. Ik vind het alleen maar prettig als patiënten actief meedenken, het gaat tenslotte om hun welzijn.”

 

Tachtig miljoen euro minder kosten

Minder behandelen bespaart niet alleen leed bij patiënten maar levert ook de samenleving een besparing op. “We kunnen daar als Nederland een ontzettende kostenbesparing mee bereiken.” Samen met de Borstkankervereniging Nederland, het Ministerie van Volksgezondheid en Sport en zorgverzekeraars heeft Agnes Jager met collega’s de SONIA Studie opgezet. Binnen die studie wordt onderzocht of bepaalde nieuwe medicijnen later kunnen worden ingezet. Voor de studie zijn ruim duizend patiënten met uitgezaaide borstkanker nodig. “Als uitkomt wat wij denken, namelijk dat we later met deze nieuwe medicijnen kunnen beginnen, dan scheelt dat Nederland per jaar tachtig miljoen euro; alleen al voor borstkanker. Dat zou fantastisch zijn want met dat geld kunnen we heel veel andere belangrijke ontwikkelingen in gang zetten.”

 

 

De droom van elke oncoloog

Behandelen, wetenschappelijk onderzoek en landelijke studies initiëren, het mag duidelijk zijn dat Jager een zeer volle agenda heeft. En daar komt dan ook nog het emotionele aspect bij kijken. Jager: “Op de vraag of er één situatie is die me het meest bijgebleven is, zou ik absoluut ‘nee’ zeggen. Er zijn zoveel situaties die mij bijgebleven zijn en ik denk ook dat ik mensen tekort zou doen als ik er één uit zou halen.” Jager behandelt ook veel jongere vrouwen met borstkanker. “Dat is heel bijzonder maar ook buitengewoon pittig en gaat me aan het hart. Maar ik bedenk me dan maar, als dat me niet meer kan beroeren, als dat je niet meer raakt, ja, dan moet je na gaan denken of je wel in dit prachtige vak werkzaam wilt blijven.”

De overlevingskansen van borstkanker zijn weliswaar gestegen, maar toch overlijden er jaarlijks meer dan 3.000 mensen aan de ziekte. Naar verwachting zal dit aantal stijgen. Wat kun je als arts betekenen als je weet dat een patiënt uitbehandeld is? Jager: “De laatste fase van patiënten waarbij je afscheid van ze moet nemen, is buitengewoon ingewikkeld. Toch is het een onderdeel van het vak dat ik heel erg belangrijk vind. Natuurlijk voor de patiënt zelf, maar ik heb de afgelopen tijd steeds meer geleerd dat de ziekte borstkanker voor de naasten ook veel impact heeft. Ik denk dat het de droom van iedere oncoloog is om meer patiënten langer te laten leven en uiteindelijk om ze allemaal te genezen. Dat is groots, en ik weet niet of ik dat in mijn carrière ga bereiken, maar dat moet toch eigenlijk wel de droom van elke oncoloog zijn.“

 

Meer artikelen over het Erasmus MC Kanker Instituut leest u hier.

Lees ook