Universitair hoofddocent dr. Nicolette de Jong, verbonden aan de sector Allergologie en Klinische Immunologie, gaat onderzoeken of die potentiële voedingseiwitten mogelijk allergische reacties kunnen geven. Want voedingseiwitten moeten natuurlijk wél veilig zijn. Ze heeft daarvoor ongeveer een half miljoen euro subsidie gekregen.
Voedselindustrie
De studie wordt uitgevoerd in samenwerking met Wageningen University & Research (WUR) en het Utrecht Institute for Pharmaceutical Sciences (UIPS). Aangesloten zijn, naast het Erasmus MC ook vijf grote spelers uit de voedselindustrie: Nutricia, Nestle, Arla, Cargill, Phycom.
De uitdaging is groot: in 2050 is jaarlijks 1100 miljoen ton voeding nodig om alle monden op aarde te voeden. Daardoor raakt wereldwijd de landbouwgrond uitgeput en staat de productie van dierlijke eiwitten –lees de veeteelt- onder grote druk vanwege de grote schade die ze veroorzaakt aan het milieu. Er moeten dus nieuwe, duurzame bronnen worden aangeboord om voedsel te produceren.
Complicerende factor is dat in 2025 50 procent van de Europeanen een vorm van allergie heeft. Dat is de voorspelling althans van de European Academy for Allergy and Clinical Immunology (EAACI). De nieuw te produceren eiwitten mogen dus geen allergische reacties opwekken.
‘Nieuwe voedingseiwitten moeten wél veilig zijn’
Er zijn veel potentiële bronnen die voor duurzame voedingseiwitten kunnen gaan zorgen. Dat zijn voornamelijk plantaardige eiwitten. ’90 Procent van de hedendaagse vegaburgers is gemaakt van soja. We blijven daar momenteel erg in hangen. Maar ook de productie van soja is ontzettend belastend voor het milieu,’ verzucht Nicolette de Jong.
Oceanen
‘In het project worden bestaande voorspellende modellen geijkt met wat we al weten over heel bekende vormen van voedselallergie, zoals die voor pinda en melk’, legt Nicolette de Jong uit. De WUR en het UIPS zullen onder andere gaan experimenteren met eiwitten uit zee.
‘De oceanen bieden een reusachtig potentieel aan eiwitrijke vegetatie’, zegt De Jong. ‘Denk aan zeewieren en algen.’ Maar ook peulen, granen, algen, gist, waterlinzen en insecten vormen een goede bron van eiwitten.
Tevens wordt onderzoek gedaan naar het recycleren van plantaardige afvalstromen. ‘Als wij bloemkool of wortelen eten, gooien we de stronk en het loof weg. Maar de eiwitten die daarin zitten, zijn natuurlijk prima eetbaar’, legt De Jong uit.
De onderzoekers zoeken vooral aansluiting bij producenten van voorverpakte groenten. ‘In die fabrieken verdwijnen tonnen aan snijresten in de prullenbak. En wat denk je van cashewvruchten. De cashewnoot groeit aan een flinke, peervormige vrucht. Ook die wordt weggegooid, maar is prima bruikbaar.’
Bewerkt
Dit soort afvalproducten, zoals ook alle eiwitten uit de zee, moeten echter eerst worden bewerkt voordat ze kunnen worden gegeten. Denk aan diepvriezen, verhitten, drogen, of een bewerking met chemicaliën. Tijdens dat bewerkingsproces veranderen de eiwitten van structuur. Er zal worden uitgezocht of enerzijds de nieuwe eiwitten, en anderzijds de veranderde eiwitstructuren allergische reacties oproepen.
Daar komen Nicolette de Jong én patiënten van de sector Allergologie om de hoek kijken. Over allergische reacties, het gedrag van cellen tijdens zo’n allergische reactie, en over het immuunsysteem zijn al heel veel data verzameld. De Jong gaat aan de hand van al die data voorspelmodellen opstellen die toegepast kunnen worden op de nieuwe eiwitten.
Huidtest
Ook zal ze bij een groep patiënten met een voedselallergie gaan onderzoeken of het potentiële nieuwe voedingseiwit een reactie teweeg brengt in het immuunsysteem van de patiënt. Daarvoor maakt ze gebruik van de huidtest. ‘De huidtest is een nauwelijks invasieve manier om te meten of een eiwit een allergische reactie geeft. Je doet er de patiënt geen kwaad mee, en weet binnen 20 minuten een uitslag.’
De gehele studie wordt met 2,7 miljoen euro gesubsidieerd door het ministerie van Economische Zaken en Klimaat.
Allergie is een uitdijend probleem
De EAACI voorspelt dat in 2050 de helft van alle Europeanen een allergie heeft. Dat is een gigantisch hoog aantal.
Pinda’s
‘Op dit moment heeft al één op de drie mensen een huisstofmijtallergie, een kwart heeft een pollenallergie. Voedselallergie komt iets minder vaak voor maar ook allergie voor pinda’s is een groot probleem binnen de allergologie.’
Tropische bomen
Met de klimaatverandering wordt het er niet beter op. ‘Door de hogere temperaturen kunnen hier nu tropische planten aarden die allergeen zijn. Zo zien wij een toenemend aantal mensen met een allergie voor ambrosia of voor olijfbomen.’