Als we afspreken voor een kop thee en een gesprek over haar missie, is dermatoloog en onderzoeker Marlies Wakkee net terug van vakantie in het zonovergoten Turkije. Haar huid is blank als albast. “Dat is natuurlijk wel logisch voor een dermatoloog”, grijnst ze. “Iedereen weet dat zonlicht niet goed is voor de huid. Maar ik heb ook vitiligo, een huidaandoening waardoor ik heel snel verbrand.”

Daarom smeert ze zich consequent in, draagt ze een hoed en beschermende kleding, blijft ze op het heetst van de dag uit de zon. En wordt ze dus niet bruin in de vakantie. “Als je niet met een tintje terugkomt, vragen mensen soms: heb je het wel naar je zin gehad? Nu, geen zorgen, ik heb het heel erg naar mijn zin gehad.”

Marlies Wakkee promoveerde in 2010 op haar onderzoek ‘Psoriasis Comorbidities and Treatment’, in 2015 voltooide ze haar op leiding tot dermatoloog, met een aantekening voor Mohs’ micrografische chirurgie.

‘Ik hoop dat een witte huid weer in de mode raakt’

Wat trekt je zo aan in de dermatologie?

“Als dermatoloog ben ik bezig met het hele behandeltraject van mijn patiënten. Van diagnostiek tot het voorstel voor een behandeling. Ik doe ook zelf chirurgische ingrepen, bijvoorbeeld de Mohs-operatie aan huidkanker. Dan haal ik de huidkanker weg, en kijk ik zelf de vriescoupes onder de microscoop na om te kijken of de kwaadaardige cellen weg zijn. Natuurlijk werk ik ook veel samen met andere specialisten bij grote of gecompliceerde tumoren. Die combinatie van werkzaamheden maakt het vak aantrekkelijk. Naast praktiserend dermatoloog ben ik onderzoeker. Ik zoek onder meer naar mogelijkheden om de dermatologische zorg in Nederland beheersbaar te houden en te verbeteren.”

“De dermatologische zorg staat voor een enorme uitdaging. Jaarlijks krijgen 60.000 mensen te horen dat ze huidkanker hebben. Dat is een gigantisch aantal, en dat aantal stijgt. Voor het Zorginstituut hebben we onderzocht hoe de huidkankerzorg nu is geregeld. En we hebben voorgesteld wat er nodig is om de zorg voor deze mensen in de toekomst te verbeteren. We bestuderen onder meer de mogelijkheden van artificial intelligence. Er bestaat bijvoorbeeld een app waarmee je huidkanker kunt detecteren. Wij onderzoeken verschillende aspecten. Ten eerste: werkt die app goed? Herkent hij huidkanker ook echt? Ten tweede: aan wie geef je die app? Aan huisartsen? Aan de mensen die risico lopen? Aan iedere Nederlander?”

“Ook ben ik bezig met onderzoek naar verschillende predictiemodellen. We zouden graag willen weten: bij welke patiënten ontwikkelt ‘gewone’ zonneschade zich tot huidkanker? Bij wie ontstaan uitzaaiingen? Per jaar krijgen bijvoorbeeld 12.000 mensen plaveiselcelcarcinoom. Vijf tot tien procent van deze mensen krijgt uitzaaiingen. Maar wie zijn dat? Welke factoren spelen daarbij een rol? Zijn er bepaalde tumorkenmerken? Of zijn er bepaalde medicijnen die daar invloed op hebben?
Met dit onderzoek wil ik bewerkstelligen dat we met de Nederlandse huidkankerzorg tot de beste ter wereld gaan behoren. Met goede, toegankelijk zorg op de juiste plek voor mensen met huidkanker. En met gerichte nacontrole bij patiënten met een hoog risico op terugkeer van huidkanker, zodat we de overleving van deze groep verbeteren.”

Je hebt drie kinderen. Worden zij extra goed beschermd tegen de zon?

Lacht hard: “Ze mogen alleen ’s avonds buiten spelen. Nee hoor, geintje. Maar ik heb hen wel geleerd hoe belangrijk het is om goed te smeren. Als ze een sportdag hebben, krijgen ze zonnebrand mee. Ik vind dat wel opvallend, dat er juist op die momenten maar zo weinig mensen zijn die erop letten. Als mensen met hun kinderen naar het strand gaan, denken ze er wel aan, maar als er een sportdag is, of kinderen spelen buiten, dan wordt er veel te weinig gesmeerd.”

Fotografie: Phil Nijhuis

Je lijkt een kruistocht te voeren tegen zonnestudio’s. Is dat jouw stip aan de horizon, dat zonnestudio’s verdwijnen uit het straatbeeld?

“Ik voer geen kruistocht, hoor! Wel wil ik mensen wijzen op de risico’s. Huidkanker is een nare ziekte. Ik zie in mijn praktijk hoeveel ellende patiënten ervan hebben. Verantwoord zonnebanken is een beetje zoals diervriendelijk vlees. Het bestaat niet. Er ontstaat bij blootstelling aan UV-licht altijd schade aan de huid. Schade die vermijdbaar is.”

‘Ik voer geen kruistocht tegen de zonnebank maar ik wil mensen wel wijzen op de risico’s’

“Weet je dat het gebruik van de zonnebank in de zomer niet afneemt? Ik begrijp dat niet! In de zomer is er toch genoeg natuurlijke zon? De branche zegt dat mensen gelukkiger worden van zonlicht, dat het goed is voor je vitamine D-gehalte. Nou: je kunt veel beter vitamine D-tabletjes slikken dan naar de zonnebank gaan. En er zijn heel veel andere dingen waar mensen gelukkig van worden.”

Veel witte mensen willen graag een bruine kleur. Ik vind ook dat ik er beter uit zie als ik een beetje gebruind ben…

“Tja, die aanname zit er bij mensen ingebakken sinds Coco Chanel begin vorige eeuw gebruind terugkwam van een reis naar Zuid-Europa. Ik hoop dat een bleke huid ooit weer in de mode raakt. Voor een adviesraad van het KWF heb ik bijvoorbeeld meegedacht hoe we het bewustzijn over een gebruinde huid en zonneschade kunnen veranderen. De campagnes zijn nu vooral op jonge kinderen gericht, maar ik zou het mooi vinden om ook pubers te bereiken. Het zou toch geweldig zijn als we een verhaallijn in een jeugdserie zouden kunnen krijgen, waarin een hoofdpersonage een voortrekkersrol gaat spelen voor de niet gebruinde huid.”

Waar zie je jezelf over tien jaar?

“Het zou zomaar kunnen zijn dat ik dan nog steeds in het Erasmus MC werk. De dermatologie van het Erasmus MC is leidend en innovatief, zowel op het gebied van onderzoek als patiëntenzorg. Er komen hier patiënten uit het hele land. Ook de samenwerking met andere disciplines hier in huis is goed. Daar word ik blij van. Ik zit hier op mijn plek.”

Paspoort

Naam: Marlies Wakkee

Geboren: 12 maart 1981 te Dordrecht

Opleiding: Atheneum op het Insula College in Dordrecht. Opleiding Geneeskunde in Rotterdam

Burgerlijke staat: getrouwd met Adem

Kinderen: Atilla (10), Ela (8) en Yasemin (6)

Hobby’s: lezen en hot yoga

U kent Marlies Wakkee mogelijk van haar verschijning in actualiteiten- en consumentenprogramma’s als Radar en Editie NL. Daarin gaf ze uitleg over schade aan de huid door uv-straling, en waarschuwde ze voor het gebruik van de zonnebank.

Een greep uit haar nieuwste publicaties:

Januari 2019: Healthcare utilization and management of actinic keratosis in primary and secondary care: a complementary database analysis. British Journal of Dermatology.

Mei 2019: Recurrence of periocular basal cell carcinoma and squamous cell carcinoma after Mohs micrographic surgery: a retrospective cohort study. British Journal of Dermatology.

Juni 2019: Factors influencing current low-value follow-up care after basal cell carcinoma and suggested strategies for de-adoption: a qualitative study. British Journal of Dermatology.

Augustus 2019: ‘Opportunities for improving the efficiency of keratinocyte carcinoma care in primary and specialist care: Results from population-based Dutch cohort studies’. European Journal of Cancer.

180919