Hoeveel groente eet uw kind per dag? Hoe lang beweegt uw kind per dag? Hoe lang zit uw kind achter een beeldscherm per dag? Dit zijn drie vragen uit het leefstijlsignaleringsinstrument ‘Features of Lifestyle in Young Kids’: FLY-Kids.
Voor haar promotieonderzoek, dat Krijger op 8 september 2023 verdedigt, ontwikkelde en evalueerde ze FLY-Kids. Dit is een lijst met 10 vragen die ouders invullen voor hun reguliere bezoek aan de Jeugdgezondheidszorg (JGZ). Krijger: ‘Hiermee kan de JGZ-professional eenvoudig en snel de leefstijl van kinderen tussen 1 en 3 jaar in kaart brengen en signaleren wat goed gaat, en beter kan.’
Ongunstige leefstijlgewoonten
Uit de ingevulde vragenlijsten blijkt dat ouders gemiddeld drie ongunstige leefstijlgewoonten scoren voor hun kind, legt Krijger uit. ‘De meest voorkomende zijn ongezonde drankjes met suiker, van limonade tot cola. Maar ook ongezonde snacks en veel schermtijd scoren hoog.’ Slechts drie procent van de ouders scoort op alle tien de vragen gunstig.
De vragenlijst is in het leven geroepen omdat de gevolgen van een ongezonde leefstijl, zoals overgewicht, in Nederland een steeds groter probleem wordt, Krijger vertelt: ‘1 op de 8 kinderen in Nederland heeft overgewicht. Zij hebben ook een verhoogde kans op overgewicht op volwassenleeftijd. En daardoor een hoger risico op onder andere diabetes, verhoogde bloeddruk en een te hoog cholesterol.’
Schermtijd en slaap
Naast voeding keek Krijger ook naar andere leefstijlfactoren die ongunstig kunnen zijn voor het jonge kind. ‘Veel schermtijd bijvoorbeeld. Dat kan leiden tot bijziendheid op jonge leeftijd. Maar ook slaapgewoontes: genoeg slaap is ook belangrijk voor een gezond gewicht.’
Het lijkt eenvoudig: je kind gezond opvoeden, maar niets is minder waar weet Krijger. ‘Ik merk dat ouders hier hulp bij kunnen gebruiken. Hoeveel koekjes of snoepjes mag een kind van 1 jaar hebben? Of ideeën als: appelsap is gemaakt van appels, dat kan geen kwaad. Vaak realiseren ouders zich niet dat er veel suiker in een kleine hoeveel sap zit.’
FLY-Kids moet volgens Krijger ook zorgen voor die bewustwording bij ouders van jonge kinderen. ‘De antwoorden van ouders kan de JGZ-professional gebruiken als aanknopingspunt in het gesprek en richting geven aan de adviezen en tips om ouders te helpen. Ongeveer 95 procent van alle ouders gaat naar het consultatiebureau, dus zo hebben we een groot bereik.’
Implementatie
FLY-Kids is ontwikkeld door Platform Gezonde Voeding 0-4 jaar in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. FLY-Kids is na een testperiode bruikbaar bevonden door ouders en de JGZ en wordt de komende tijd verder geïmplementeerd.
Tips
Een gezonde leefstijl klinkt misschien een beetje saai voor de allerkleinsten, maar er zijn manieren om het aantrekkelijk en makkelijker te maken. Krijger: ‘Je kunt water er bijvoorbeeld leuker uit laten zien met een schijfje sinaasappel of een rietje. Maar het belangrijkste: een kind op die leeftijd vraagt nog niet om drankjes met veel suiker. Mijn advies is daarom: haal het niet in huis, dan kun je het ook niet geven.’
Ook bijziendheid is eenvoudig te voorkomen. Uit onderzoek blijkt dat buitenspelen de kans op bijziendheid bij kinderen enorm vermindert. Hieronder een paar simpele leefregels om de ontwikkeling van bijziendheid bij kinderen tegen te gaan:
- Houd schermen op een armlengte afstand van de ogen;
- 20-20-2 regel: Kijk na 20 minuten dichtbij, 20 seconden in de verte en ga elke dag zeker 2 uur naar buiten.
