Dit Europese genootschap van hormoondokters en –wetenschappers komt in Milaan bijeen voor haar jaarlijkse congres. Van der Lelij verzorgt als prijswinnaar de openingsspeech.
In zijn openingsspeech van het ESE-congres zal Van der Lelij beklemtonen dat het belangrijk is dat endocrinologen aangesloten blijven bij wetenschappelijk onderzoek. Zowel bij studies naar zeldzame aandoeningen, als bij onderzoek naar volksziekten als obesitas en diabetes.
De endocrinologie is nu soms het ondergeschoven kind van de interne geneeskunde, vindt hij. ‘Dat begint al bij het gegeven dat vrijwel niemand weet wat een endocrinoloog doet, terwijl iedereen weet waar een oncoloog zich mee bezig houdt.’
Infanterie
Dat komt, zegt hij, doordat endocrinologen vinden dat zij ook in de eerste plaats algemeen internisten moeten zijn, oneerbiedig gezegd de infanterie van de patiëntenzorg in huis. Dat geldt ook voor andere subspecialismen binnen de Interne.
‘Het wetenschappelijk gezicht van subspecialismen binnen de Interne Geneeskunde krijgt daardoor minder gestalte dan dat van de bijvoorbeeld de Oncologie en Hematologie, die zich al lang geleden een status aparte hebben toegeëigend.’
Hypofysecentrum Rotterdam
Van der Lelij ziet de award als een oeuvreprijs voor hem én zijn collega-specialisten en –wetenschappers van de sector endocrinologie en met name voor het Hypofysecentrum Rotterdam (HCR) van het Erasmus MC. ‘Het is een erkenning die afstraalt op het gehele centrum, dat inmiddels al bijna 20 jaar bestaat.’
Het Hypofysecentrum is een multidisciplinair overleg avant la lettre. ‘In het Hypofysecentrum zitten endocrinologen, neurochirurgen, radiotherapeuten en KNO-artsen. De afgelopen 20 jaar hebben we ontzettend veel van elkaar, maar ook van onze patiënten geleerd. Dat heeft geleid tot nieuwe inzichten en een optimalisering van de behandelingen.’
Alle aangesloten specialisten van het centrum zien de patiënten uit de hele regio Zuid-West-Nederland en ver daarbuiten, in principe op een en dezelfde dag. Het is een zogeheten one stop shop. ‘We bekijken, als er nog geen diagnose is gesteld, waar we mee te maken hebben. En we besluiten wat we eraan moeten doen. Het interessante van de endocrinologie is dat wij bizarre en indrukwekkende ziektebeelden op het spreekuur krijgen: van reuzen tot dwergen en vrouwen met baarden.’
De hypofyse is een klier ter grootte van een erwt. Hij bevindt zich als aanhangsel aan de onderzijde van de hersenen en hangt in de schedelbasis in het Turkse zadel, de sella turcica.
Hypofysetumoren
Bij het HCR, inmiddels onder leiding van Sebastian Neggers, presenteren zich grofweg drie categorieën patiënten: mensen met tumoren in de hypofyse die geen hormonen produceren maar wel omliggend hersenweefsel in de verdrukking kunnen brengen, en dan met name de oogzenuwen. Mensen met tumoren in de hypofyse waardoor te veel groeihormoon wordt aangemaakt. Bij deze mensen ontstaat acromegalie of reuzengroei. En mensen bij wie de hypofyse de bijnieren aanzet tot productie van te veel cortisol: de ziekte van Cushing.
‘Tumoren in de hypofyse kunnen vaak -voor een deel- worden verwijderd door de KNO-arts in samenwerking met de neurochirurg’, legt Van der Lelij uit. ‘Je voorkomt ermee dat een patiënt blind wordt. In praktisch alle gevallen zijn hypofysetumoren goedaardig in de zin dat ze niet uitzaaien, maar ze zijn wel kwaadaardig in hun gedrag door druk op omliggende weefsels.’
Invloedrijke endocrinologen
In het Erasmus MC timmeren endocrinologen al decennia lang hard aan de weg. Van der Lelij noemt een hele trits internist-endocrinologen die hun innovatieve stempel hebben gedrukt op de moderne geneeskunde.
‘Prof. Steven Lamberts en Huib Pols schopten het tot decaan en rector magnificus van de EUR. Prof. Liesbeth van Rossum is Nederlands belangrijkste obesitasprofessor met Jenny Visser en haar lab als proeftuin.
Prof. Robin Peeters is het gezicht van de Nederlandse Internisten Vereniging en afdelingshoofd Interne Geneeskunde, Laura de Graaff bestiert een unieke Syndroompoli, prof. Carola Zillikens en Bram van Eerden plus lab weten ongeveer alles over botten. Prof. Wouter de Herder en dr. Hans Hofland zijn dé experts op het gebied van neuroendocriene tumoren, tezamen met Leo Hofland en de zijnen.
‘Dr. Edward Visser en zijn team vonden een veelbelovend geneesmiddel tegen een zeldzame maar verwoestende schildklierziekte, prof. Carola Zillikens, prof. Francesco Rivadineira en dr. Joyce van Meurs ontrafelden samen met prof. André Uitterlinden menig genetische oorzaak van botontkalking.
Dr. Richard Feelders bestiert het Bijnier Centrum en de eerder genoemde Hans Hofland behandelt neuroendocriene tumoren met radioactief gelabelde stoffen, een therapie die met grote belangstelling wordt gevolgd door de oncologie.’