Artsen van het Erasmus MC begrijpen de zorgen van mensen met een kwetsbare gezondheid. Ongeveer een derde van de patiënten die met Covid-19 in het ziekenhuis belanden, komt uit die goep. Het zijn mensen wiens immuunsysteem niet goed werkt, door bijvoorbeeld gebruik van afweerremmende medicijnen na een transplantatie of vanwege een ontstekingsziekte, of mensen met een aangeboren afweerstoornis.
Afweerstoornissen
Internist-klinisch immunoloog Virgil Dalm hoort de zorgen op zijn spreekuur voor mensen met een aangeboren afweerstoornis. Dit zijn mensen die een hoger risico hebben op infecties, daar ernstiger ziek van worden en over het algemeen minder goed reageren op vaccinaties. ‘Patiënten vragen nu aan me: hoe moet het nu verder?’ Geruststellend voor een deel van de patiënten met een aangeboren afweerstoornis is dat de mRNA-coronavaccins beter blijkt te werken dan tevoren gedacht. ‘In een studie zagen we bij tachtig procent van deze patiënten een goede respons, dat is veel meer dan we hadden verwacht.’
De meeste patiënten weten echter van zichzelf niet of het vaccin bij hen voldoende werkt. Daarom adviseert Dalm voorzichtig te blijven en vooral de dingen te doen waar je zelf controle over hebt. ‘Het aantal besmettingen is nog hoog en het virus gaat nog actief rond. Blijf dus afstand houden waar mogelijk, mondneusmaskers dragen en neem de extra booster als die wordt aangeboden. Ga niet onbeschermd in een overvolle tram staan. Je kunt best bij een vriend op bezoek als je afspreekt om allebei vooraf een zelftest te doen. En krijg je toch klachten? Laat je testen en neem contact op met je behandelend arts.’
Transplantatie
Ook internist-nefroloog Dennis Hesselink ziet dagelijks de angst bij patiënten in zijn spreekkamer. Hij behandelt voornamelijk patiënten met nieraandoeningen en niertransplantaties. ‘Ik ken mensen die al twee jaar in quarantaine zitten, die altijd mondmaskers dragen, alleen maar thuis werken en zelfs de kinderen thuishouden.’
Aanvankelijk was de opluchting groot, toen zijn patiënten als eerste aan de beurt waren voor een vaccin. Maar al snel bleek dat de vaccins bij hen minder goed werken. Al ziet Hesselink wel dat de drie vaccinaties én een booster, die transplantatiepatiënten inmiddels aangeboden krijgen, enige antistoffen produceren. ‘Maar nog steeds hebben mensen die immuunsysteem onderdrukkende medicijnen slikken, een verhoogde kans op een ernstig verloop van corona.’
‘Als je een extra vaccinatie krijgt aangeboden: neem hem’
Natuurlijk, weet hij, hebben transplantatiepatiënten ook een grotere kans op een ernstig verloop van griep, en ook griepvaccins werken bij hen minder goed. ‘Maar griep gaat al heel lang rond in de populatie. Daar is iedereen, ook de transplantatiepatiënt, gedurende zijn leven al eens mee in aanraking geweest. Corona is helemaal nieuw, dat is het verschil.’
Zijn advies aan zijn patiënten luidt daarom: mijd nog even volle voetbalstadions en concertzalen, en zet een goed mondneusmasker op in het openbaar vervoer. ‘Over een paar weken zal de piek in het aantal besmettingen echt wel gaan afnemen. Dan hebben de meeste Nederlanders het gehad, en zijn gevaccineerd. De kans dat je besmet raakt, wordt de komende zomer veel kleiner.’
En tenslotte is zijn advies: vaccineren, vaccineren, vaccineren. ‘Als je een extra vaccinatie krijgt aangeboden: neem hem.’
Longpatiënten
Voor mensen met een longziekte, zoals astma en COPD heeft longarts Leon van den Toorn goed nieuws. Zij lopen een stuk minder risico om ernstig ziek te worden dan bijvoorbeeld ouderen en mensen met een slechte afweer. ‘Bij longpatiënten werken vaccinaties goed en de booster geeft nog eens extra bescherming.’
Kankerpatiënten
Er zijn ontzettend veel verschillende soorten kanker en daarom is het lastig om één advies te geven voor deze grote patiëntengroep. Oncoloog Astrid van der Veldt ziet voor haar patiënten met solide tumoren vooralsnog geen reden tot grote zorgen. ‘Studies laten zien dat de meeste patiënten met solide tumoren niet zo ziek worden van corona als andere patiëntengroepen. Daarnaast werken de vaccinaties gelukkig erg goed bij de meeste patiënten met solide tumoren. Ook wanneer ze worden behandeld met chemotherapie, immuuntherapie of een combinatie hiervan.’
Van der Veldt benadrukt dat het halen van alle vaccinaties enorm belangrijk is voor een goede bescherming tegen corona. ‘Ik druk dit niet alleen de patiënten zelf op het hart, maar hoop dat de mensen om hen heen dit ook doen’.
Behandeling
Vergeleken met een jaar geleden is de kans om te overlijden aan Covid-19 een stuk kleiner, benadrukt internist-infectioloog Bart Rijnders. Hij behandelt kwetsbaren die na infectie met het coronavirus in het ziekenhuis belanden. De verbeterde vooruitzichten hebben vooral te maken met vaccinatie en nieuwe behandelmogelijkheden. ‘We gebruiken ontstekingsremmers en virusremmers. En met name monoklonale antilichamen zijn een belangrijke troef. Die worden per infuus toegediend aan mensen die zelf weinig of geen antistoffen maken.’
‘Het is momenteel echt weer even belangrijk is om het risico op infectie zo klein mogelijk te houden’
De komst van de BA.2-variant van omikron heeft zijn werk lastiger gemaakt. ‘Helaas is er op dit moment in Nederland nog geen virusremmer beschikbaar die werkt tegen deze variant die nu in Nederland veel voorkomt. Er zijn zeker vooruitzichten dat die er ook in Nederland zullen komen, maar het is helaas nog onduidelijk wanneer. Dat betekent dat het voor mensen met een verzwakt immuunsysteem momenteel echt weer even belangrijk is om het risico op infectie zo klein mogelijk te houden.’
