De resultaten van de zogeheten VOICE-studie (Vaccination against cOvid In CancEr) zijn op 20 september gepresenteerd op het congres van de European Society of Medical Oncology en worden binnenkort gepubliceerd in het medische tijdschrift The Lancet Oncology.
Antilichamen
Tijdens de studie zijn 503 patiënten met solide tumoren en 240 controlepersonen, allemaal partners van de patiënten, gevaccineerd met het Moderna mRNA vaccin. Zij kregen twee doses met vier weken daartussen. De eerste vaccinatie vond plaats binnen drie maanden van de meest recente toediening van immuuntherapie of binnen vier weken van de meest recente toediening van chemotherapie.
Productie van antistoffen tegen het coronavirus na twee vaccinaties was het primaire eindpunt van het onderzoek. Een positieve reactie op het virus (seroconversie) werd gedefinieerd als een concentratie van meer dan 10 virusbindende antilichamen per milliliter bloedserum.
Het onderzoek liet 28 dagen na de tweede vaccinatie geen verschil in reactie zien tussen patiënten en controles. Alle controles hadden op dat punt seroconversie bereikt, en dat gold ook voor zeer veel patiënten: 99,3% voor immuuntherapie, 97,4% voor chemotherapie en 100% voor chemo-immuuntherapie.
Bescherming tegen COVID-19
De onderzoekers wilden ook graag weten of seroconversie bescherming biedt tegen het krijgen van COVID-19. Een waarde van 300 virusbindende antistoffen per milliliter de grens te zijn tussen een suboptimale en een adequate respons. Na de twee vaccinaties ontstond een adequate respons bij 93,1% van de patiënten die immuuntherapie kregen, 83,8% bij chemotherapie en 88,8% bij chemo-immuuntherapie. In de controlegroep werd een adequate respons gevonden bij 99,6% van de personen.
‘Het is voor patiënten met kanker en hun behandelaars heel belangrijk om te weten dat ze tijdens hun behandeling gevaccineerd kunnen worden’
Bij de meeste patiënten nam de concentratie antistoffen toe na de tweede vaccinatie. Dit wijst erop dat een derde vaccinatie mogelijk alsnog een adequate respons kan geven bij de groep patiënten die de grenswaarde van 300 virusbindende antistoffen niet bereikte na twee vaccinaties. Dit zal in vervolgonderzoek worden uitgezocht. Eén patiënt liep in de periode tot 28 dagen na de tweede vaccinatie COVID-19 op. Tijdens het onderzoek zijn geen onverwachte bijwerkingen van de vaccinatie gezien.
Veilig
‘Het is voor patiënten met kanker en hun behandelaars wereldwijd heel belangrijk om te weten dat ze tijdens hun behandeling gevaccineerd kunnen worden tegen corona en dat deze vaccinatie veilig is’, aldus Liesbeth de Vries, hoogleraar Medische Oncologie van het UMCG en onderzoeksleider van de VOICE-studie.
De onderzoekers volgen de deelnemers aan het onderzoek nog steeds. Op dit moment verzamelen zij de gegevens van zes maanden na vaccinatie. Ook zal de reactie van T-cellen worden onderzocht, aangezien deze afweercellen kunnen bijdragen aan de bescherming tegen COVID-19.
De VOICE-studie werd opgezet toen bleek dat COVID-19 ernstige gevolgen kan hebben voor patiënten met kanker. Dit riep de vraag op of vaccinatie tegen corona effectief en veilig is voor deze patiënten. Vanuit het Erasmus MC zijn de afdelingen Interne Oncologie, Longzieken, Viroscience en het Clinical Trial Center (CTC) betrokken.
Kwetsbare patiënten
De VOICE-studie is onderdeel van een groot onderzoeksprogramma naar de werking van coronavaccins bij patiënten met een verstoord immuunsysteem, gefinancierd en ondersteund door ZonMw. Recent verschenen de resultaten bij nierpatiënten en onderzoekers van het Erasmus MC zijn betrokken bij verschillende nog lopende onderzoeksprojecten.
