Hartdonatie was voorheen alleen mogelijk bij een hersendode donor. Bij meer dan de helft van het aantal overleden donoren (in 2020 bij 150 van de 250 donoren) was er echter sprake van donatie na een circulatiestilstand (DCD, Donation after Circulatory Death). Bij deze donoren was het vaak wel mogelijk om andere organen, zoals nieren en lever te transplanteren, maar niet het hart. Een landelijk tekort aan donorharten was de reden van de UMC’s om deze techniek in Nederland in te zetten in samenwerking met de Nederlandse Transplantatie Stichting (NTS) en het ministerie van VWS.
‘Eindstadium hartfalen is voor patiënten geen leven, maar overleven’
Er staan meer dan 140 hartpatiënten op de wachtlijst voor een donorhart. De sterfte op de wachtlijst is hoog. Een op de zeven overlijdt omdat er niet tijdig een donorhart beschikbaar is. Cardioloog Olivier Manintveld van het Erasmus MC hoopt dat hartpatiënten die op de wachtlijst staan door komst van de nieuwe procedure sneller kunnen worden getransplanteerd.
Afname
‘Eindstadium hartfalen is voor patiënten geen leven, het is overleven’, weet hij. ‘In Engeland ziet men sinds de introductie van deze manier van transplanteren gelukkig ook daadwerkelijk een afname van de duur op de wachtlijst voor een harttransplantatie.’
Cardiothoracaal chirurg Niels van der Kaaij van het UMC Utrecht vertelt: ‘De 3 UMC’s hebben berekend dat DCD-hartdonatie landelijk uiteindelijk tot ongeveer veertig extra hartdonoren per jaar kan opleveren. Een verdubbeling van het aantal harttransplantaties dat op dit moment gedaan wordt. En dat is hard nodig, want door het enorme tekort aan donorharten sterven er jaarlijks mensen op de wachtlijst’.
DCD-hartdonatie wereldwijd
De DCD-hartdonatieprocedure is wereldwijd al in enkele landen (onder meer in Australië, USA, België, UK en Spanje) uitgevoerd. Recentelijk kwam de National Health Service (UK) naar buiten met een bericht dat zes kinderen tussen de 12 en 16 jaar gered waren dankzij DCD-hartdonatie.
Het projectteam
De procedure is mogelijk gemaakt dankzij subsidie van VWS en de samenwerking tussen drie UMC’s; UMC Utrecht, UMC Groningen en Erasmus MC. De Nederlandse Transplantatie Stichting regelde de kaders waarbinnen het project nationaal uitgerold kon worden.
Over de NTS
De Nederlandse Transplantatie Stichting is bij wet aangewezen als orgaancentrum en werkt samen met ziekenhuizen en transplantatiecentra aan orgaan- en weefseldonatie en -transplantatie. Dit doen zij in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS).
