Een landkaart van het hart. Dat is wat cardiologen graag willen hebben voordat ze een hartritmestoornis-patiënt opereren: iemand bij wie de elektrische aansturing van het hart is verstoord.
Hartritmestoornis gemakkelijker vinden met sensor-vest
Voordat een cardioloog met het specialisme elektrofysiologie begint aan zijn helende werkzaamheden, moet hij de structuur – anatomie – van het patiënthart kennen. Bovendien is het belangrijk te weten hoe het in dit orgaan is gesteld met de elektriciteit op vele verschillende plekken. Waar bevinden zich de elektrische prikkels die het ritme verstoren? Zodra dit allemaal is achterhaald, kan de ingreep beginnen. Ablatie bijvoorbeeld is een veelgebruikte behandeltechniek bij een hartritmestoornis. Door te branden, bevriezen of te laseren, beschadigt de cardioloog dan het hartweefsel op plaatsen waar geen prikkels zouden mogen ontstaan.
sensor-vest
Primeur
Als eerste medisch centrum in ons land gebruikt het Erasmus MC sinds kort een methode om een betere landkaart te maken. Al zeven patiënten hebben het ‘sensor-vest’ van het medische technologiebedrijf Medtronic opgeplakt gekregen. Voor de vervolmaking van het beeld namen zij ook plaats in een CT-scanner. Het gaat vooral om patiënten bij wie de gebruikelijke techniek onvoldoende informatie had opgeleverd voor een succesvolle operatie.
Beter plannen
“Het vest bevat 252 elektroden”, vertelt cardioloog en elektrofysioloog dr. Tamas Szili-Torok. “Terwijl de patiënt op bed zit en bij wijze van spreken een kopje koffie drinkt, registreren de elektroden op 252 plekken de elektrische activiteit van het hart. Het sensorvest is verbonden met een systeem dat hartritmestoornissen in kaart brengt: een 3D-kaartsysteem. Een belangrijke meerwaarde is dat software deze elektrische informatie combineert met het hartfiguur van de patiënt dat wordt gemaakt in de CT-scan. Dat is een innovatie. De gegevens over elektrische stroompjes worden gekoppeld aan het beeld van de hartstructuur; zodat we voorafgaand aan de operatie later op de dag al weten wat het probleem is en waar precies het zit. Dat maakt het mogelijk de procedure beter te plannen.”
Minder belasting patiënt
Dat de behandelaar de operatie beter en gerichter kan voorbereiden, is lang niet het enige voordeel van het sensor-vest. Een ander belangrijk pluspunt is dat de patiënt in die fase van het zorgproces een flink aantal handelingen in het lichaam bespaard blijft.
Cardioloog en elektrofysioloog drs. Rohit Bhagwandien: “In de gebruikelijke voorbereiding proberen we een overzicht van het hart te krijgen door minstens drie katheters in te brengen. Die gaan het lichaam in bij de lies en worden daarna door bloedvaten naar het hart gestuurd om beelden te maken. Het is dan ons doel ritmestoornissen op te wekken en te bekijken waar die zich voordoen.” Szili-Torok: “Deze inwendige procedure kan worden vermeden dankzij het sensor-vest. De patiënt wordt minder belast, hij loopt geen risico op schade in het lichaam.”
‘We maken een betere landkaart van het orgaan’
Breed beeld
Een enkele opname met de gebruikelijke techniek is iets scherper dan een beeld via de nieuwe methode. De winst moet dan ook niet worden gezocht in nauwkeurigheid, in resolutie. “Een essentieel verschil is dat we tegelijkertijd – simultaan – de stand van zaken bekijken op 252 plekken van het hart”, zegt Szili-Torok. “Je krijgt een breed beeld, hebt het hele overzicht op een bepaald moment. Vergelijk dat met de bestaande methode: daar ga je eerst naar punt A om een fragment te bekijken. Daarna verplaats je de katheter om het hart te bestuderen door een andere klein raampje. Inmiddels ben je op een ander moment in de tijd beland.”
Bhagwandien maakt de vergelijking met een orkaan: “Als je in het oog van de orkaan zit, zie je de orkaan niet. Je mist het overzicht. Maar als je op een kilometer afstand zou zitten, zie je opeens hoe die hele orkaan zich ontwikkelt. Dat is ook wat wij proberen te doen in de hartboezems. Wij denken dat er ergens een soort aanjager is van de ritmestoornis. Omdat je er met een katheter zo dicht op zit, kan je die met dit instrument niet herkennen. Die kans bestaat wél als je het hele overzicht van het hart hebt.”
Kortere behandeltijd
De belangrijkste reden voor het Erasmus MC om te werken met het sensor-vest? “We hopen de behandeltijd voor de patiënt te verkorten”, zegt Szili-Torok. “De klinische waarde moet nog worden aangetoond in de praktijk, maar het idee is: als je een beter beeld hebt van de elektrische activiteiten en stoornissen in het hart, weet je al vóór de ingreep waar precies je moet zijn. Voor de volledigheid: de uiteindelijke behandeling verloopt ook nog altijd via de lies.”
Bhagwandien: “Bij de zeven patiënten tot dusver zijn beide technieken toegepast. We vergelijken de uitkomsten van nieuwe methode met de resultaten van de huidige gouden standaard: werken met katheters. Als we kunnen aantonen dat de combinatie van sensor-vest en CT-scan net zo veilig en minstens zo efficiënt is als het standaardsysteem, kan dat op den duur consequenties hebben. Bij meer patiënten zou dan kunnen worden gekozen voor de nieuwe aanpak, zodat ze geen inwendig onderzoek hoeven te ondergaan en hun behandeling korter duurt.”
Szili-Torok: “Vergeet ook niet dat de kosten van het vest nu nog significant zijn. Mede daarom gebruiken we het tot dusver alleen bij patiënten voor wie het een soort laatste hoop is. Zij zeggen blij te zijn een extra kans te krijgen. Maar we hopen natuurlijk dat de kosten gaan dalen.”
Boezemfibrilleren
Bhagwandien vertelt over de grootte van de potentiële doelgroep: “Het vest is geschikt voor vele hartritmestoornissen. De belangrijkste daarvan is boezemfibrilleren. In 2016 stelden Nederlandse huisartsen ruim 107.000 keer boezemfibrilleren vast en werden bijna 39.000 mensen vanwege deze aandoening opgenomen in een ziekenhuis. En in 2013 bijvoorbeeld, zijn in ons land 3.000 katheter-ablaties uitgevoerdbij patiënten met boezemfibrilleren.”
Leidende rol onderzoek
Szili-Torok: “Het Erasmus MC wil centre of excellence worden met de combinatie van sensor-vest en CT-scan. Slechts een handjevol Europese ziekenhuizen gebruikt de techniek pas. Uitgezonderd het Centre Hospitalier Universitaire in Bordeaux doen ze dit bovendien bij kleine aantallen patiënten. Als Erasmus MC hebben wij het doel een leidende rol te spelen in het wetenschappelijk onderzoek, zo de kennis over de methode te vergroten en hierin uiteindelijk ook andere medisch centra te laten delen die patiënten met hartritmestoornissen behandelen. We zouden dan bijvoorbeeld andere cardiologen en elektrofysiologen kunnen opleiden.”
In het Erasmus MC zijn ook dr. Sing Yap, drs. Sip Wijchers en dr. Natasja de Groot betrokken bij de behandeling volgens de nieuwe methode.
