Dat is de conclusie van een studie onder leiding van dr. Rik de Swart van de afdeling Viroscience van het Erasmus MC. Mazelen verzwakt het afweersysteem, waardoor kinderen na herstel van mazelen vatbaarder zijn voor andere infectieziekten. De studie werd gepubliceerd in Nature Communications. In een epidemiologische studie, gepubliceerd in BMJ Open, liet dezelfde onderzoeksgroep zien dat kinderen tot enkele jaren na mazelen gemiddeld meer infecties doormaken dan kinderen die geen mazelen hadden gehad.

Ernst onderschat

Mazelen is een zeer besmettelijke ziekte, die wordt verspreid door de lucht. Wereldwijd veroorzaakt de ziekte jaarlijks nog steeds 85.000 sterfgevallen. Ook in Europa wordt een toenemend aantal mazelengevallen gezien, vooral door een teruglopend vertrouwen in de veiligheid en effectiviteit van vaccinatie. Wat hierin een belangrijke rol lijkt te spelen is dat mensen de ziekten waartegen wordt gevaccineerd steeds minder vaak zien en de ernst van deze ziekten onderschatten. Het is daarom belangrijk om het ziekteproces dat door het mazelenvirus veroorzaakt wordt beter te begrijpen.

Natuurlijke infectie

In 2013 vond in Nederland een grote mazelenepidemie plaats, vooral in de bevindelijk gereformeerde gemeenschap, waar veel kinderen uit religieuze overwegingen niet gevaccineerd worden. Dankzij de medewerking van deze ongevaccineerde kinderen en hun ouders konden de onderzoekers van het Erasmus MC een uniek onderzoek uitvoeren naar het verloop van natuurlijke mazeleninfecties.

‘Mazelen is geen onschuldige kinderziekte’

Geheugencellen

De onderzoekers hebben bij deze kinderen bloedmonsters verzameld voor, tijdens en na het doormaken van mazelen. In de bloedmonsters verzameld tijdens de acute fase van de ziekte konden ze laten zien dat het mazelenvirus vooral de geheugencellen van het afweersysteem infecteert.

In gepaarde bloedmonsters van kinderen verzameld voor en na het doormaken van mazelen konden ze laten zien dat de populaties geheugencellen in het bloed tot meerdere weken na de ziekte veranderd waren. De geheugencellen van het afweersysteem blijven in het lichaam achter na herstel van een eerdere infectieziekte. Bij herhaalde blootstelling aan dezelfde ziekte kan het afweersysteem door deze geheugencellen sneller en sterker reageren en wordt de ziekte in de kiem gesmoord.

Verzwakt

Het mazelenvirus infecteert een groot aantal geheugencellen, waardoor de immuniteit tegen eerder doorgemaakte infecties verzwakt wordt. Dit mechanisme wordt “immunologisch geheugenverlies” genoemd.

Beeld: Grand Foulard

Aanslag

Samen leveren de twee wetenschappelijke publicaties nieuw bewijs dat mazelen een aanslag pleegt op het afweersysteem, waarvan het effect enkele maanden tot meerdere jaren kan aanhouden.

Geveld

De onderzoeken vonden plaats onder leiding van dr. Rik de Swart van de afdeling Viroscience van het Erasmus MC. De Swart: “Vooral in landen met een slechte gezondheidszorg is het risico om door mazelen dood te gaan hoog. In Nederland is de kans gelukkig klein dat je door mazelen doodgaat, maar als de vaccinatiegraad verder daalt zal de ziekte ook in Nederland weer vaker voorkomen. En kunnen de mazelenpatiënten in de maanden en jaren daarna door andere infectieziekten geveld worden. Mazelen is geen onschuldige kinderziekte, maar een ernstige infectie van het afweersysteem en de luchtwegen die ook na het eerste herstel de afweer van de gastheer nog langdurig kan verzwakken. Door vaccinatie kunnen we mazelen terugdringen, en wereldwijd veel ernstige ziekte en sterfte voorkomen.”