Ook de thuiszorg krijgt te maken met grote uitdagingen: door de vergrijzing hebben steeds meer senioren zorg nodig, terwijl steeds minder jonge professionals in de thuiszorg willen werken. Hoe houden we die zorg betaalbaar en toegankelijk voor iedere zorgvrager? Daarover liet de DIMPLE-studie – DeIMPLEmentatie – zijn licht schijnen.
Douchen
De onderzoekers ontdekten verschillende mogelijkheden: Bied ouderen een handig hulpmiddel en leer hen om zelf hun steunkous aan te trekken. Zwachtel een oedeem been niet met kort rekverband maar met zelfklevend verband: Zelfklevend verband zakt niet af en kan dus een paar dagen blijven zitten. Maar ook: help de cliënt niet iedere dag, maar bijvoorbeeld om de andere dag bij het douchen.
De vele zorguren die daarmee worden uitgespaard, kunnen worden besteed aan andere cliënten die ook zorg nodig hebben, weet universitair hoofddocent verplegingswetenschap dr. Erwin Ista. Hij is net klaar met de DIMPLE-studie. Daarin bekeken zijn mede-onderzoekers en hij, in samenwerking met twaalf wijkteams, hoe niet passende zorghandelingen kunnen worden afgebouwd.
Erwin Ista
‘In de eerste fase van de studie hebben we samen met verpleegkundigen en verzorgenden uit de wijk een lijst gemaakt van alle zorghandelingen en waarom die worden uitgevoerd’, legt Ista uit. ‘Daarna hebben we uitgezocht voor welke cliënten die zorghandelingen wél meerwaarde hebben en bij welke cliënten ze niet passend zijn en achterwege kunnen blijven.’
De-implementatie ambassadeur
Vervolgens is onderzocht wat wijkteams nodig hebben om te stoppen met de niet passende zorghandelingen. Ista: ‘In de teams werden ‘de-implementatie ambassadeurs’ aangesteld, kartrekkers die in gesprek gingen met belanghebbenden. Verwijzende huisartsen moesten bijvoorbeeld worden overtuigd, net als collega’s uit het wijkteam die dingen anders moesten gaan doen. Er werden ook andere zorgprofessionals gemobiliseerd, bijvoorbeeld een ergotherapeut die ouderen kon leren om zelf hun steunkous aan te trekken.’
De tekst gaat verder onder het kader
Een conclusie die Ista vooral uit zijn onderzoek zag opwellen: cliënten vinden het vaak helemaal niet erg om dingen zelf te doen. ‘Dagelijks douchen is ten eerste helemaal niet goed voor je huid’, vertelt hij.
Thuiszorgorganisaties kijken reikhalzend naar resultaten DIMPLE-studie
‘Cliënten vinden het dikwijls prima om zichzelf een paar keer per week te wassen bij de wastafel. Ze zijn juist blij met het terugkrijgen van zelfredzaamheid. Zeker de generatie die nu oud wordt. Die hebben helemaal geen zin om te wachten tot de thuiszorg komt. Ze willen niet afhankelijk zijn.’
Hij vervolgt: ‘Als de thuiszorg ’s avonds de steunkous uittrekt, ben je soms al om 19.00 uur aan de beurt. Maar met zo’n kous moet je vervolgens eigenlijk wel op bed gaan liggen. Ik hoorde over iemand die niet voor 1.00 ’s nachts zijn bed in wil, dus die was dolblij dat hij zelf die kous kon aan- en uittrekken.’
Beter laten
Ista ziet dat thuiszorgorganisaties veel belangstelling hebben voor de DIMPLE-studie. Met het werkboek ‘Stappenplan Verminderen van niet-gepaste zorghandelingen in de wijk’ kunnen ze nu zelf aan de slag. ‘De beroepsvereniging V&VN heeft de ‘Beter Doen & Beter Laten lijst opgesteld. Er wordt bijvoorbeeld ook kritisch gekeken naar oogdruppelen en het preventief blaasspoelen om verstopping van een urinekatheter te voorkomen.’
Ziekenhuizen kunnen overigens ook hun steentje bijdragen aan het de-implementeren van niet passende zorg. Zowel niet passende zorghandelingen in het ziekenhuis zelf, als in de thuiszorg. ‘We kunnen patiënten al in het ziekenhuis leren hoe ze zoveel mogelijk zelfredzaam kunnen zijn. We kunnen ze bijvoorbeeld hier al leren hoe ze zelf hun ogen kunnen druppelen met een hulpmiddel.’
Bespaarde uren
Het afbouwen van niet passende zorg is in de DIMPLE-studie meetbaar gemaakt in uitgespaarde uren. Door niet meer dagelijks van top tot teen te wassen onder de douche, bespaarde een wijkteam van 8 tot 12 verpleegkundigen en verzorgenden ongeveer 150 zorgminuten per week.
Als ouderen zelf hun steunkous aantrekken, bespaart dat een wijkteam 225 minuten werk per week.
Zwachtelen met een zelfklevend verband in plaats van het gebruikelijke kort rekverband, bespaart een wijkteam 100 uur per week.
De wijkteams die meededen aan de DIMPLE studie werken bij de zorginstellingen Axioncontinu, Careyn en Laurens.
Passende zorg
Het Erasmus MC biedt de zorg die aansluit bij de behoefte van de patiënt: zorg die de patiënt samen met de behandelaar kiest. En zorg die plaatsvindt op de juiste plek: in ons universitair medisch centrum, een ander ziekenhuis, thuis of waar dan ook. Zoals beschreven in Koers28, de strategie van het Erasmus MC.
De getekende illustratie bij dit artikel is gemaakt met AI.
