Bij een herseninfarct of beroerte ontstaat schade doordat er in een gedeelte van de hersenen geen bloedvoorziening meer is. Hoe langer de afsluiting bestaat, des te groter de hersenschade zal zijn. In 2015 toonde de MR CLEAN studie onder leiding van het Erasmus MC aan dat het stolsel uit het bloedvat veilig door een katheter via de lies verwijderd kan worden en dat dit effectief was tot zes uur na het ontstaan van de klachten. Deze bevinding werd wereldnieuws.
De uitkomst van de MR CLEAN-LATE studie onder leiding van het Maastricht UMC+, gepubliceerd in The Lancet, toont nu aan dat de behandeling ook nog veilig is tot 24 uur na het ontstaan van klachten. Een belangrijk deel van het onderzoek vond plaats in het Erasmus MC onder coördinatie van neuroloog Bob Roozenbeek en neuro-interventieradioloog Pieter Jan van Doormaal.
Prof.dr. Diederik Dippel
De onderzoekers selecteerden patiënten die normaal gesproken niet in aanmerking kwamen voor de behandeling, bijvoorbeeld omdat het herseninfarct te laat werd ontdekt. Eén van de auteurs, prof. dr. Diederik Dippel: ‘Vaak krijgen mensen in de nacht een herseninfarct en ontdekt de partner pas de volgende ochtend dat er iets mis is. Dan zijn er al kostbare uren verstreken.’
Verdubbeling behandelingen
Ook blijkt dat de behandeling effectiever is bij patiënten met ‘collateralen’. Dippel: ‘Dat zijn omweggetjes van bloedvaten die het aangedane gebied toch van enig bloed voorzien. Door deze nieuwe studie komen nu meer mensen in aanmerking voor de behandeling.’ In Nederland worden zo’n 2.500 patiënten per jaar behandeld, waarvan meer dan 300 in het Erasmus MC. Dippel verwacht dat de publicatie kan leiden tot een aanpassing van de behandelrichtlijn en een verdubbeling van het aantal behandelingen.
Toch vertaalt het positieve resultaat zich vooral in beter functioneren en een betere kwaliteit van leven. Patiënten in de behandelgroep hadden na drie maanden significant minder beperkingen dan de groep die niet was behandeld. ‘We bekijken het functioneren in het dagelijks leven op een 7 puntenschaal. Van of iemand helemaal is hersteld en alles kan zoals voor het infarct. Denk aan werken en autorijden tot of iemand hulpbehoevend is.’
Nieuwe bloedingen
Is de volgende stap om ook na 48 uur te behandelen? Dippel wil graag onderzoeken of het verder oprekken van de tijdslimiet zinvol is. Bijvoorbeeld naar 48 uur. Dit werd tot nu toe alleen onderzocht in observationele studies. ‘We zijn mogelijk nog steeds te voorzichtig.’
Toch waakt Dippel ook voor te veel optimisme. Soms is het weefsel zo beschadigd dat in het aangedane gebied juist door het herstellen van de bloedsomloop bloedingen ontstaan. Dan raak je van de regen in de drup. Zo’n 5-6% procent van de patiënten heeft die pech. Gelukkig is het zo dat ondanks dit risico, het effect van de behandeling zo groot is dat het merendeel van de patiënten heel goed opknapt.’
Het onderzoek werd mogelijk gemaakt door financiering vanuit de Hartstichting en Hersenstichting.
De participerende ziekenhuizen in Nederland: Albert Schweitzer ziekenhuis Dordrecht, Amphia Breda, Amsterdam UMC, Catharina Ziekenhuis Eindhoven, Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis Tilburg, Erasmus MC, Haaglanden Medisch Centrum Den Haag, HagaZiekenhuis Den Haag, Isala Zwolle, Leids UMC, Maastricht UMC+, Medisch Spectrum Twente, Noordwest Ziekenhuisgroep Alkmaar, Rijnstate Arnhem, St. Antonius Ziekenhuis Nieuwegein, UMC Groningen, UMC Utrecht en Radboud UMC. Zij zijn onderdeel van het nationale CONTRAST consortium, dat tot doel heeft om nieuwe en betere behandelingen voor herseninfarct en hersenbloeding te ontwikkelen.
