Multipel myeloom – ook bekend als de ziekte van Kahler – wordt vaak behandeld met moderne chemo-immuuntherapie (bortezomib en lenalidomide) gevolgd door autologe stamceltransplantatie. Hiermee wordt de natuurlijke afweer van de patiënt gestimuleerd om de kankercellen aan te vallen en op te ruimen.
Sonneveld en zijn onderzoekers hebben nu aangetoond dat combinatie van deze immunomodulatoren met het antilichaam daratumumab de resultaten van de behandeling sterk verbetert.
Goedgekeurd
Daratumumab bindt aan multipel myeloom-tumorcellen in het beenmerg waardoor deze worden uitgeschakeld. Eerder was bij patiënten met vergevorderd multipel myeloom al vastgesteld dat de ziekte gevoelig is voor het middel. Door daratumumab te combineren met bortezomib en lenalidomide bij patiënten die nog niet waren behandeld, kon de toegevoegde waarde worden aangetoond.
De studie werd uitgevoerd in 133 ziekenhuizen in Europa en Australië. Patiënten met multipel myeloom werden in twee groepen verdeeld: een groep kreeg de standaard behandeling met bortezomib en lenalidomide, bij de andere groep werd die aangevuld met daratumumab, ook tijdens de onderhoudsfase.
Van de patiënten die de combinatietherapie gebruikten, bleef 84 procent vier jaar lang vrij van kanker. Bij de groep die de standaard behandeling kreeg, was dat 67 procent. Hoe de combinatietherapie zich houdt op nog langere termijn, moet nog blijken in langere follow-up studies. De toevoeging van daratumumab veroorzaakte geen extra bijwerkingen. Sonneveld: ‘Minder mensen uit de groep die daratumumab kregen, staakten de behandeling.’
Tien jaar
Multipel myeloom heeft de eigenschap al snel terug te keren na behandeling. Bij veel patiënten moeten daarom verschillende vervolgtherapieën worden ingezet. Gemiddeld kunnen patiënten de ziekte inmiddels zeven tot tien jaar overleven. Dat was eind vorige eeuw slechts twee jaar. Behandeling direct bij diagnose geeft de beste kans op langdurige overleving.
‘Hoe langer de ziekte daarna weg blijft, hoe beter dat natuurlijk is voor de patiënt’, zegt Sonneveld. ‘Behandelingen geven immers altijd bijwerkingen. Hoe langer je ermee kunt wachten, hoe meer kans dat de ziekte ook later nog goed reageert op een tweede behandeling.’
EMN
De studie is uitgevoerd door hematologen die zijn verenigd in het European Myeloma Network (EMN), jaren geleden opgericht door Sonneveld. Hij richtte het netwerk op omdat multipel myeloom met 1100 diagnoses per jaar in Nederland een betrekkelijk zeldzame ziekte is. ‘Wil je goed onderbouwd wetenschappelijk onderzoek doen, dan heb je veel patiënten nodig. Daarom was het belangrijk dat artsen en wetenschappers, maar vooral ook patiënten bij elkaar kwamen. De studie die nu is gepubliceerd had niet zonder de deelnemers binnen het EMN kunnen worden gedaan.’
De resultaten zijn zo baanbrekend dat de studiegroep het onderzoek versneld mocht publiceren in het wetenschappelijk tijdschrift New England Journal of Medicine Ook presenteert de groep de resultaten als Late Breaking Abstract tijdens het jaarlijks congres van de American Society of Hematology.
Multipel myeloom
Multipel myeloom is de ongecontroleerde deling van kwaadaardige plasmacellen in het beenmerg. Door de woekering van plasmacellen raken de andere beenmergcellen in de verdrukking. Daardoor ontstaat een tekort aan antistoffen, waardoor de patiënten vatbaar worden voor infecties. Ook de vorming van rode bloedcellen wordt belemmerd, waardoor bloedarmoede optreedt. De kwaadaardige plasmacellen activeren tevens osteoclasten, cellen die betrokken zijn bij botafbraak. Dat verklaart dat veel patiënten pijn in de rug voelen.
