Vijftig medewerkers van het Erasmus MC Transplantatie Instituut maakten er de voorbije twee weken met vereende krachten alvast een beginnetje mee. Zij maakten het mogelijk dat maar liefst zeven patiënten met een ernstige leverziekte een nieuwe lever kregen van een levende donor. Twee van deze leverpatiënten doneerden –heel bijzonder- hun aangedane lever aan mede-leverpatiënten. Daarover later meer.
‘Twee dominotransplantaties in 2 weken tijd zijn heel bijzonder’
In het levertransplantatiecentrum van het Erasmus MC Transplantatie Instituut worden per jaar ongeveer 90 levertransplantaties uitgevoerd. Dat zijn transplantaties met levers van overleden én levende donoren. ‘Het acute levertransplantatieprogramma, met levers van overleden donoren, heeft gedurende de pandemie nooit stil gelegen’, beklemtoont hepatoloog prof. Herold Metselaar. ‘Dat is acute zorg en moet derhalve te allen tijde doorgaan.’
Noodgedwongen
Maar het transplantatieprogramma waarbij levende donoren een deel van hun lever afstaan aan een zieke dierbare, is planbaar. ‘Dat hebben we gedurende de langdurige piek van de coronapandemie noodgedwongen moeten stilleggen.’
De ontvanger van de lever heeft namelijk enkele dagen IC-zorg nodig, en de donor moet vlak na de operatie een klein etmaal worden gemonitord op de PACU, een soort verkoeverkamer waar intensieve zorg wordt gegeven. Zowel IC als PACU hadden door de toestroom van ernstig zieke coronapatiënten geen capaciteit voor planbare levertransplantaties.
Diep geraakt
Maar vanaf 15 juni kon het levende leverprogramma, zoals dokters deze vorm van levertransplantatie noemen, weer opstarten. De patiënten waren daar ontzettend blij mee, weet Metselaar. ‘Het afschalen van de zorg heeft deze mensen echt diep geraakt. Bij sommigen was de operatie al ingepland, maar moest die worden afgezegd.’
Dominotransplantatie
In het levende leverprogramma dat de afgelopen twee weken werd afgewikkeld, bevonden zich twee heel bijzondere transplantaties: zogeheten dominotransplantaties. Daarbij gaf de ontvangende leverpatiënt zijn aangedane lever aan een andere patiënt met een leverziekte. ‘Dat waren twee patiënten met een metabole ziekte’, legt Metselaar uit. ‘In hun lever ontbreekt een enzym, waardoor eiwitten niet worden afgebroken. Die eiwitten hopen zich op in het lichaam, waardoor hun spieren en organen letterlijk verzuren. Een donorlever kan dat effect voor 70 procent verminderen.’
Hun lever werkt afgezien daarvan prima, vertelt Metselaar. ‘Een persoon zónder deze metabole ziekte, maakt dit enzym ook in andere organen. Dus dat het ontbreekt in de donorlever, kan eigenlijk geen kwaad. Ze zijn veel beter af met een lever met zo’n foutje, dan met hun eigen zieke lever.’
Vliegende start
Deze manier van transplanteren is niet uniek, levers van mensen met metabole ziekten worden sinds enige jaren wel vaker doorgegeven aan andere leverpatiënten, weet Metselaar. ‘Wat wel bijzonder is, is dat het er in heel korte tijd twee waren, en dat ze deel uitmaakten van de opstart van ons levende leverprogramma. Het is ontzettend fijn dat we zo’n vliegende start hebben kunnen maken.’
Het grote voordeel van transplantatie van een lever van een levende donor, is dat de transplantatie al vroeg in het ziekteproces kan worden ingepland. Leverpatiënten zijn dan nog betrekkelijk goed in conditie, waardoor de kans van slagen van de operatie toeneemt en het herstel sneller gaat. De lever van de donor groeit in zes weken tijd weer aan tot de normale proportie.
Normaal gesproken voert het levertransplantatieteam van het Erasmus MC Transplantatie Instituut 1 à 2 levertransplantaties per week uit. Nu waren het er in twee weken tijd 7, of eigenlijk zelfs 9, want er dienden zich op de valreep ook twee levers van overleden donoren aan. ‘Op zeker moment waren we in drie operatiekamers tegelijkertijd bezig met een levertransplantatie.’
Voldoening
‘Het team, en dan moet je dus denken aan gespecialiseerd ok-personeel, ic-personeel, chirurgen, hepatologen en niet te vergeten de verpleegkundig specialisten -de kurken waar we op drijven- heeft gedurende die twee weken een enorme inspanning geleverd. Maar we kijken allemaal met veel voldoening terug, want er zijn in korte tijd wel 9 mensen beter gemaakt.’
Wil jij ook bijdragen aan zulke unieke procedures? Ontdek jouw mogelijkheden en word onderdeel van ons team: www.werkenbijerasmusmc.nl
Lees ook het verhaal van onze patiënt Ken (24) wiens transplantatie met twee maanden moest worden uitgesteld.
