Ze roept mensen die al enige tijd darmklachten hebben, met klem op om naar de dokter te gaan. In 2020 kregen bijna 120.000 mensen de diagnose darmkanker. Dat is een daling van ruim 8 procent vergeleken met het jaar daarvoor. Dit is een gevolg van de coronapandemie, denkt Spaander.
‘Er hebben minder (darm)onderzoeken kunnen plaatsvinden en minder mensen zijn naar de dokter zijn gegaan. Naar de reden waarom minder mensen naar de dokter zijn gegaan is het gissen. Misschien waren ze bang om de zorg te belasten, of hadden ze angst om covid-19 op te lopen.’
Die angst is echt onterecht, benadrukt Spaander. ‘We willen juist graag dat mensen komen. Zowel huisartsen als wij artsen in het ziekenhuis treffen veel maatregelen om besmetting met het coronavirus te voorkomen. Mensen kunnen écht veilig naar hun dokter.’
‘Tijdige ontdekking van darmkanker, of een voorstadium van darmkanker, kan ontzettend veel ellende voorkomen.’
Het is dus belangrijk om bij klachten aan de darmen naar de dokter te gaan. Maar wat zijn klachten die zouden kunnen wijzen op darmkanker? ‘Bloed in de ontlasting en een veranderd patroon in de ontlasting zijn belangrijke symptomen. Een veranderd ontlastingspatroon wil zeggen dat het normale patroon verandert. Bijvoorbeeld dat je normaal gesproken elke dag één of twee keer gaat, en nu maar een keer per week. Of als de dikte van de ontlasting anders is geworden: normaal gesproken compacte keutels, en nu dunne brij.’
Geen toename
Hoe eerder darmkanker wordt ontdekt, hoe beter de ziekte te behandelen is. Het beste is als de ziekte wordt ontdekt vóórdat er klachten ontstaan. Om die reden werd een aantal jaren geleden gestart met het Bevolkingsonderzoek Darmkanker. Alle Nederlanders van 55 tot en met 75 jaar krijgen om de twee jaar een uitnodiging om de ontlasting te laten onderzoeken op aanwijzingen voor darmkanker.
Door de coronacrisis kwam het Bevolkingsonderzoek gedurende de eerste lockdown enkele maanden stil te liggen. ‘We hebben die achterstand inmiddels, dankzij de hulp van velen bijna helemaal ingehaald. Hierdoor heeft het Bevolkingsonderzoek een vertraging opgelopen van rond de drie maanden. De verwachting is dat we bij deze vertraging geen toename in het aantal gevallen van darmkanker gaan zien, en ook niet van het aantal gevallen van vergevorderde darmkanker’, aldus Spaander.
Vergevorderd
Het bevolkingsonderzoek is op tijd weer opgestart, zegt ze. ‘Pas als het onderzoek meer dan zes maanden stil komt te liggen, is er impact op zowel de toename van het aantal darmkankers als op het aantal darmkankers dat wordt gevonden in een vergevorderd stadium.’
MDL-arts Manon Spaander
Spaander blijft mensen op het hart drukken: als de uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek op de mat valt, maak er gebruik van en stuur een sample in. ‘Een tijdige ontdekking van darmkanker, of een voorstadium van darmkanker, kan ontzettend veel ellende voorkomen.’
Dankzij het bevolkingsonderzoek worden jaarlijks duizenden gevallen van darmkanker of een voorstadium daarvan opgespoord. In het bevolkingsonderzoek komen namelijk ook poliepen aan het licht die kunnen uitgroeien tot kanker. Spaander is daarom een groot pleitbezorger van de uitbreiding van het bevolkingsonderzoek. ‘Ik zou heel graag willen dat ook mensen vanaf 50 jaar mogen meedoen. Dat zou een grote winst opleveren: wij vermoeden dat we daarmee nog eens 1000 gevallen van darmkanker vroegtijdig kunnen opsporen.’
De stichting Stop Darmkanker en andere betrokken instanties hebben toenmalig minister Bruins van Volksgezondheid daar in januari vorig jaar om gevraagd. ‘De Gezondheidsraad is bezig met een advies, maar door corona heeft het advies vertraging opgelopen.’
Bevolkingsonderzoek
- Sinds 2014 krijgen Nederlanders tussen de 55 en 75 jaar een uitnodiging voor een onderzoek in de vorm van een poeptest.
- Ruim 70 procent van hen doet mee.
- Per duizend deelnemers hadden vier mensen darmkanker en bijna twintig een voorstadium van darmkanker.
- In 2017 kwam dat neer op 4.203 opgespoorde darmkankers en 23.220 grote poliepen.
- Het RIVM verwacht dat het bevolkingsonderzoek op den duur jaarlijks 2250 sterfgevallen zal voorkomen.
Erfelijke darmkanker
Darmkanker kan ook erfelijk zijn. In onderstaande animatie wordt omschreven waar je op moet letten.
