Knieartrose groter probleem dan gedacht

Door artrose hebben volgens het RIVM bijna 1,5 miljoen mensen in Nederland dagelijks last van pijnlijke, stijve gewrichten en daardoor moeite met bewegen. De meesten, bijna 750.000 mensen, hebben knieartrose. ‘Tenminste, dat dachten we tot nu toe’, zegt artrose-hoogleraar Sita Bierma – Zeinstra. ‘Het is een grote onderschatting. Uit ons onderzoek blijkt nu dat knieartrose twee keer zoveel voor komt bij patiënten in de huisartsenpraktijken als tot nu toe werd gedacht.’

Het RIVM berekende eerder dat het aantal mensen met knieartrose tot 2040 zal toenemen met 40 procent, doordat Nederlanders ouder worden en vaker kampen met overgewicht. Artrose wordt de meest voorkomende chronische aandoening. ‘Met de bevindingen van ons onderzoek wordt het probleem nog veel groter.’ De onderzoekers publiceren hun bevindingen in wetenschappelijk tijdschrift Arthritis Care & Research.

Pleidooi

Hoogleraar Huisartsgeneeskunde Patrick Bindels ziet in de uitkomsten de noodzaak om hoger op artrose in te zetten. De cijfers zijn volgens hem belangrijk voor beleidsmakers en zorgverzekeraars. Zijn pleidooi: ‘Als we willen dat mensen zelfstandig en gezond ouder worden, dan moet deze ziekte die mobiliteit beperkt hoger op de gezondheidsagenda om de golf die onze maatschappij te wachten staat, het hoofd te kunnen bieden.’

Artrose wordt vaak gezien als ouderdomskwaal, iets dat je erbij krijgt. Terwijl artrose een van de belangrijkste oorzaken is van verlies aan gezonde levensjaren. Het beperkt mensen in hun mobiliteit en is zo ook een risicofactor voor andere aandoeningen zoals bijvoorbeeld hart- en vaatziekten. ‘De focus moet veel meer liggen op de aandoening zelf.’

Prof. Patrick Bindels

Kunstknie

Overigens krijgen niet alleen ouderen artrose. Ook steeds meer 30-plussers kampen met knieartrose. Bij 25 procent van de mensen met knieartrose is overgewicht de oorzaak. Uit eerder onderzoek van het Erasmus MC bleek dat vijf procent gewichtsverlies kan bijdragen aan het voorkomen van knieartrose. Een vervolgstudie moet uitwijzen of het volgen van een leefstijlprogramma nuttig is om klachten van beginnende knieartrose te verminderen.

‘Een nationaal programma is op zijn plaats’

Preventie kan uitkomst bieden, denken de onderzoekers. ‘Hoe houden we deze mensen mobiel? Ook op latere leeftijd.’ Om antwoord te geven op die vraag is meer geld voor onderzoek nodig. De initiatieven zijn nu klein, de onderzoeken van korte duur. De behandeling die bestaat uit voorlichting, oefentherapie en pijnmedicatie moet beter. ‘Een kunstknie biedt lang niet altijd uitkomst. Een nationaal programma is op zijn plaats’, aldus Bierma-Zeinstra.

Prof. Sita Bierma – Zeinstra

Bierma-Zeinstra kwam op het idee voor het onderzoek, nadat ze de huidige artrosecijfers bij de huisarts vergeleek met het aantal mensen dat een kunstknie krijgt. Die getallen bleken vrijwel overeen te komen. ‘Toen dacht ik: dit zou betekenen dat bijna elke artrosepatiënt een kunstgewricht krijgt. Dat is niet zo.’

Algoritme

De onderzoekers ontwikkelden een algoritme om artrosepatiënten te identificeren die in de database van de huisarts niet de officiële code ‘artrose’ hebben gekregen. Ze zochten bijvoorbeeld op een combinatie van de woorden ‘knie’ en ‘artrose’ in het notitieveld in de IPCI-database, met daarin data van 2,5 miljoen patiënten uit Nederlandse huisartspraktijken. De met het algoritme gevonden aantallen vergeleken zij met de officiële registratiecodes, waar gezondheidsinstanties zoals het RIVM hun toekomstverkenningen op baseren.

Bij sommige aandoeningen, zoals bijvoorbeeld diabetes, zijn die registratiecodes belangrijk omdat het financiële gevolgen heeft, de registratie is hierdoor veel nauwkeuriger. ‘Dat speelt niet bij artrose’, vervolgt Bierma-Zeinstra. ‘In het geval van artrose, kunnen huisartsen ook een knieklachtcode noteren, en de aandoening niet als artrose of pas jaren later als artrose registreren.’ Waarom dit zo gebeurt, wil ze nader uitzoeken.