De hemelse brownies van Chris Oudmaijer staan in de British Medical Journal

De kersteditie van het British Medical Journal. Dat is wel een dingetje in het wetenschappelijke gilde, vergelijkbaar met de jaarlijkse Ig Nobel Prizes. De feesteditie is  traditie en staat vol met wetenschappelijke gebbetjes die om te lachen zijn, maar die ook aan het denken zetten. ‘Wetenschap met een knipoog en een glimlach’, zegt Oudmaijer, die dit jaar als auteur in de kersteditie te vinden is. 

Oudmaijer doet onderzoek naar een preoperatief dieet voor nierdonoren en kinderen met niertumoren. Zijn dieetstudie is een langlopend traject in drie verschillende ziekenhuizen, waarbij hij hulp nodig heeft van verpleegkundigen, artsen en andere zorgprofessionals. Zij zorgen ervoor dat patiënten goed worden voorgelicht over zijn studie en dat ze eraan blijven meedoen.  Hoe zorg je dat die collega’s jou blijven helpen bij je onderzoek? Met motiverende bijeenkomsten waar successen worden gevierd. En met brownies! 

Promotieboekje 

Oudmaijer bakte in de afgelopen 2 jaar een kleine 2000 brownies, volgens receptuur die hij gedurende die tijd heeft fijngeslepen. ‘Mensen vroegen steeds vaker naar het recept. Ik heb hen beloofd: ik publiceer het in mijn promotieboekje.’ 

Maar een poos geleden borrelde bij Oudmaijer en twee begeleidende chirurgen – Robert Minnee uit het Erasmus MC en Robert Pol uit het UMC Groningen – een beter idee op. Waarom doen we er geen onderzoek naar? ‘We wilden te weten komen: kijken mensen anders naar je als je ze op iets lekkers trakteert?’, vertelt Oudmaijer.  

Paradox 

Het is paradoxaal, een studie doen naar het effect van een laagcalorisch dieet en dan een caloriebom als een brownie uitdelen, beseft hij. Deelnemers aan het preoperatieve dieet doen kortstondig aan intermitterend vasten. ‘Ze eten 2 dagen voor de operatie slechts 200 calorieën per dag. In 1 brownie zitten er 280.’ 

Oudmaijer zette een studie op onder de zorgprofessionals en researchmedewerkers die in UMC Groningen, Erasmus MC en Prinses Máxima Centrum meehelpen aan zijn studies. Hij wilde twee hypotheses onderzoeken. ‘Als patiënten meedoen aan dubbelblind onderzoek, komt de helft altijd in een controlegroep terecht. Zij krijgen de behandeling – in dit geval het dieet – niet. Veel mensen  ervaren dat als een teleurstelling.’ Daarom deelde hij zijn deelnemers op in twee groepen: de ene kreeg  de brownie wel en de andere niet. ‘Het was natuurlijk bedoeld als grap, maar op die manier konden ze ervaren hoe het voelt om te worden uitgeloot.’ 

Zijn tweede doel was om te kijken of het uitdelen van lekkernijen ervoor zorgt dat collega’s harder voor je gaan lopen en of ze anders tegen de – voorlopige – resultaten van je studie gaan aankijken. Dat bleek niet het geval. ‘Mensen kunnen niet worden omgekocht met lekkernijen. Ze blijven kritisch, of ze nou een brownie hebben gekregen of niet.’ 

Op de uitkomsten van zijn studie naar de preoperatieve dieetrestrictie heeft het uitdelen van brownies dus geen effect. ‘Mijn promotor zei al gekscherend: als het niks wordt met je carrière hier, kun je altijd nog bakker worden. Maar voor mij blijft brownies bakken toch vooral ontspanning na een lange werkdag.’ Een uitgebreider artikel over uitkomsten van de studie staat in de decemberuitgave van BMJ Nutrition.