Artsen in spe willen veel meer leren over het positieve effect van gezonde voeding en leefstijl op het voorkomen of zelfs behandelen van – chronische – ziekten dan nu het geval is. “Dat is keihard nodig”, zeggen Danielle Schriel (tweedejaars) en Jan-Willem Kruijt (derdejaars). “Zeker nu uit steeds meer onderzoeken blijkt dat overgewicht, een ongezond eet-, drink- en beweegpatroon, stress en slecht slapen invloed kunnen hebben op het ontstaan van onder meer diabetes, hart- en vaatziekten of reuma. Ook wordt steeds meer duidelijk dat een patiënt zelf echt wel wat kan doen om de leefstijl te verbeteren. En dat dat weer kan leiden tot bijvoorbeeld minder medicijngebruik en een afname van de gezondheidsklachten. Tijdens onze studie krijgen we gemiddeld dertig uur onderwijs over voeding en leefstijl. Veel te weinig, vinden wij.”
Nauwelijks kennis
Volgens de studenten is het beperkte onderwijs er debet aan dat veel artsen nauwelijks kennis hebben over voeding en leefstijl. Danielle: “Daardoor kunnen ze patiënten op dit gebied niet altijd optimaal begeleiden. En dat is zonde. Stel, iemands bloeddruk is te hoog. Die patiënt krijgt medicatie voorgeschreven. Artsen zouden juist ook kunnen kijken of de bloeddruk omlaag gaat door de patiënt een aanpassing in de voeding en leefstijl te adviseren. Natuurlijk zal hij wel zeggen: ‘Probeer stress te verminderen’ of ‘U moet toch een paar kilootjes afvallen’. Maar dat zet vaak onvoldoende zoden aan de dijk; patiënten hebben over het algemeen geen idee hoe je dat concreet aanpakt en wat gezonde voeding en een gezonde leefstijl inhoudt.”
Verdienmodel
Jan-Willem: “Het geneeskundesysteem dat we nu hebben, stamt uit de twintigste eeuw en is gebaseerd op medicatie. En op: hoe meer ziek, hoe meer geld. Vroeger had je heel veel infectieziekten. Die zijn, dankzij goede hygiëne, bijna uitgeroeid. Nu zijn er vooral welvaartsziektes. Doordat mensen ouder worden, maar ook door leefstijl. Bijvoorbeeld door suikerrijk eten en te veel zitten krijgen we een hoog cholesterol, diabetes en hart- en vaatziektes. Natuurlijk spelen ook genetische factoren mee, maar er komt steeds meer bewijs dat er veel factoren zijn waar je zélf invloed op kan hebben. Dat vraagt een omslag in denken, ook van artsen. In Nederland is ziekte een verdienmodel. Vrijwel alles draait om behandelen, voor preventie zijn er nauwelijks financiële prikkels. Wij – de nieuwe generatie artsen – willen dat veranderen.”
Student & Voeding
Danielle en Jan-Willem zijn beiden actief in de Stichting Student & Voeding die twee jaar geleden werd opgericht door geneeskundestudent Wilma Oosthoek. De stichting, die onder meer samenwerkt met hoogleraar obesitas en stress Liesbeth van Rossum en met alle geneeskundefaculteiten, pleit voor opname van de onderwerpen voeding, leefstijl en productiviteitsmanagement in de zesjarige opleiding tot basisarts.
Op proef
Jan-Willem: “Verder is er een werkgroep opgericht met artsen, wetenschappers en diëtisten en zijn we in gesprek gegaan met de opleidingsdirecteur. Inmiddels zijn er in de bachelor vijf colleges over voeding en leefstijl bijgekomen. Dat wordt volgend studiejaar uitgebouwd: professor Regine Steegers (periconceptie epidemiologie, red.) gaat op proef een nieuwe minor opzetten over voeding en leefstijl. Ook zijn we aan het bekijken hoe we het onderwerp in 2020 kunnen introduceren in de nieuwe bachelor.”
Danielle: “Daarbij is er dit jaar voor de tweede keer een noodoplossing bedacht: een tienweekse lifestyle en food cursus over voeding, stress- en burn-outpreventie. Daaraan doen nu ongeveer vijftig studenten per jaar mee, waaronder coassistenten. Er waren veel meer aanmeldingen – blijkbaar is de kennisbehoefte bij studenten en artsen in opleiding over dit onderwerp ontzettend hoog – maar helaas is er onvoldoende capaciteit. Daarom hebben we ook nog een open avond over het onderwerp georganiseerd, daar kwamen tweehonderd mensen op af.”
Scholieren
Er gebeurt, weten de geneeskundestudenten, in het Erasmus MC al een heleboel op gebied van voeding en leefstijl. “We willen de verbindende factor zijn tussen alle mensen die er al wat mee doen en de kennis verspreiden.” Volgens Jan-Willem helpt het enorm dat de gemeente Rotterdam eveneens inzet op het aanleren van een gezonde leefstijl. “Aanpassing van de geneeskundestudie is ons hoofddoel, maar met de gemeente kijken we ook al naar middelbare scholen. Studenten die ons extra onderwijsprogramma volgen, starten mogelijk dit jaar met gastlessen aan scholieren.”
Meer info: studendentenvoeding