Beschermde vork
Hoofdonderzoeker en groepsleider op de afdeling Moleculaire Genetica dr. Nitika Taneja en haar groep onderzoeken de rol van chromatine-remodellering en -reorganisatie in het onderdrukken van DNA-replicatiestress. Ofwel: waarom kunnen kankercellen resistent worden tegen chemotherapie? Recent ontdekte ze nog een nieuwe regisseur van het DNA-replicatieproces.
Chemotherapeutische geneesmiddelen zijn vaak aanvankelijk succesvol, maar na verloop van tijd krijgen veel patiënten opnieuw kanker. Die terugkerende kanker is dan vaak agressiever en ontwikkelt een resistentie tegen chemotherapie. De kankercellen zijn dan chemoresistent.
Taneja: ‘Mijn onderzoeksgroep richt zich op de vraag hoe dat komt. Chemoresistentie is een van de grootste uitdagingen bij de behandeling van verschillende soorten kanker. Een chemoresistente cel heeft een actief DNA-replicatiemechanisme, dat zorgt voor ongebreidelde vermenigvuldiging, ondanks de chemotherapie.’ De zogenoemde replicatievorken die zorgen voor vermenigvuldiging worden door chromatine beschermd.
Met de ERC grant gaat Taneja de onderliggende moleculaire mechanismen onderzoeken die betrokken zijn bij de modificatie van chromatine bij replicatievorken.
Taneja: ‘We hebben instrumenten ontwikkeld om chromatine bij replicatievorken te observeren van één enkel molecuul tot op base-pair resolutie van het genoom. Met behulp van verschillende tumormodellen willen we nieuwe targets identificeren die gericht zijn op het doorbreken van de chromatineprocessen, om chemoresistente tumoren alsnog aan te kunnen vallen met chemotherapie.’
Biomechanica en microstructuur
Onderzoeker dr. Ali Akyildiz van de afdeling Cardiologie (Biomedische technologie) krijgt een ERC Starting Grant voor zijn onderzoek naar microstructurele biomechanica voor cardiovasculaire risicobeoordeling.
Akyildiz: ‘Als ingenieurs begrijpen we waarom materialen kunnen breken. Daarom kunnen we veilig wolkenkrabbers bouwen die bijna een kilometer hoog zijn en vliegtuigen die sneller dan de geluidssnelheid kunnen vliegen. Veel cardiovasculaire gebeurtenissen, zoals hartaanvallen en beroertes, zijn het gevolg van het scheuren van atherosclerotische plaques in onze slagaders. Waarom die plaques scheuren, begrijpen we nog niet goed.’
Plaquebreuk is het mechanisch falen van de plaque als gevolg van de bloeddrukbelasting. Akyildiz: ‘Als we het mechanisme begrijpen, kunnen we het risico van plaquebreuk voorspellen, waarmee we veel cardiovasculaire gebeurtenissen kunnen voorkomen. We hebben vele technische hulpmiddelen waarmee we microstructuur van plaques kunnen onderzoeken om plaquebreuken te begrijpen.’
