Trouw
In ons land leven zo’n 25.000 mensen met hiv. Wekelijks krijgen in Nederland 21 mensen te horen dat zij met het hiv-virus geïnfecteerd zijn. Patiënten met hiv moeten trouw blijven aan therapie waarbij drie verschillende hiv-remmers zijn gecombineerd in één pil.
Illustratie: Grand Foulard
IJdele hoop
Een jaar geleden ontstond, door de komst van de nieuwe hiv-remmer dolutegravir, de hoop dat hiv-patiënten konden overstappen op een tabletje met daarin alleen dit nieuwe middel. Maar die hoop blijkt ijdel, zo is de conclusie van langetermijnonderzoek van internist-infectioloog dr. Bart Rijnders en de promovendus Ingeborg Wijting van het Erasmus MC. Zij werkten samen met het hiv-behandelteam van het Erasmus MC en collega’s van het UMCG in Groningen.
Optimisme
“Toen dolutegravir gebruikt werd in combinatie met andere virusremmers bleek bij niet één patiënt het hiv-virus resistent te worden tegen de behandeling. En na een half jaar onderzoek leek de groep die de monotherapie volgde (met alleen dolutegravir) het net zo goed te doen als de groep die de gebruikelijke combinatietherapie slikte”, schetst Rijnders het aanvankelijke optimisme. Hij deed het onderzoek bij 104 patiënten bij wie het virus al geruime tijd onder controle was dankzij de combinatietherapie.
Stopzetten
“Toch hebben we de studie na anderhalf jaar moeten stopzetten. We hadden in de onderzoeksopzet geschreven dat we ermee zouden ophouden zodra bij meer dan twee patiënten resistentie zou ontstaan tegen dolutegravir. Dat gebeurde bij drie patiënten.”
Teleurstelling
Het staken van de studie was voor veel patiënten een teleurstelling, omdat ze het heel kleine tabletje in vergelijking met de dikke combinatietablet prettig vonden. “Het overgrote deel deed het met de monotherapie goed. Maar we kunnen helaas niet voorspellen bij wie monotherapie wel goed blijft werken en bij wie niet. Dan moet je elk risico uitsluiten en weer overstappen op de combinatietherapie.” Ondertussen nemen alle patiënten weer de gebruikelijke combinatietherapie. Bij de patiënten bij wie het hiv-virus meetbaar was geworden, is het virus nu weer onmeetbaar.
Voordelen
Monotherapie heeft belangrijke voordelen. Minder geneesmiddelen, betekent minder bijwerkingen en ook fors lagere kosten. Vorig jaar waarschuwden de onderzoekers echter al dat de patiënten langer moesten worden gevolgd om tot een sluitende conclusie te komen.
Duotherapie
Rijnders en zijn collega-wetenschappers hebben hun bevindingen inmiddels online gepubliceerd in vakblad The Lancet HIV. In vervolgstudies wordt gekeken of het op zich veel belovende dolutegravir wellicht wel goed werkt in duotherapie, dus in combinatie met één ander antiviraal middel.
