Vrouwen die met de hormoontherapie tamoxifen aan borstkanker worden behandeld, moeten voorzichtig zijn met het gebruik van het voedingssupplement kurkuma.
Uit onderzoek van het Erasmus MC blijkt dat kurkuma-tabletten de hoeveelheid van het geneesmiddel in het bloed doet afnemen. Gemiddeld met 13 procent, maar in sommige gevallen zelfs met meer dan dertig procent. Arts-onderzoeker Koen Hussaarts van de onderzoeksgroep van oncoloog-farmacoloog prof. dr. Ron Mathijssen, heeft de bevindingen van de zogeheten ELDORADO-studie vandaag gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Cancers.
Schild
In Nederland krijgen jaarlijks 14.500 vrouwen de diagnose borstkanker. De overgrote meerderheid van deze patiënten krijgt hormoontherapie. Mathijssen: “Zij slikken dikwijls drie tot tien jaar lang tamoxifen. Dat middel legt als het ware een ‘schild’ rond tumorcellen, zodat die ongevoelig worden voor het hormoon dat hen voedt en doet groeien en uitzaaien.”
Uit eerder onderzoek is gebleken dat patiënten een spiegel van minimaal 16 nmol/L endoxifen in hun bloed moeten hebben, wil het middel afdoende goed zijn werk kunnen doen. Endoxifen is de werkzame stof die overblijft nadat de lever tamoxifen heeft afgebroken. Door kurkuma kan de hoeveelheid werkzame stof onder het minimum zakken.
Hussaarts: “Door kurkuma zakte de hoeveelheid werkzame stof bij enkele vrouwen tot op of onder deze grenswaarde. Dat kan dus mogelijk het verschil maken tussen wel of geen effectieve anti-kanker behandeling.”
Normaal metabolisme
Bij de meerderheid van de vrouwen bleven de spiegels boven de minimaal noodzakelijke waarden. Bij drie van de zestien deelneemsters nam de spiegel echter met meer dan 30 procent af, bij één patiënte zelfs met 48 procent. De vrouwen bij wie de grootste dalingen van endoxifen werden gezien, waren vooral vrouwen met een zogeheten ‘normaal metabolisme’ van tamoxifen.
Bij hen functioneren de eiwitten die verantwoordelijk zijn voor de afbraak van tamoxifen op een goede manier en is het negatieve effect van kurkuma dus ook het grootste. De meerderheid van de vrouwen in Nederland heeft zo’n normaal metabolisme.
Illustratie: Grand Foulard
Drogist
Om te zorgen dat alle patiënten dezelfde kwaliteit en gehaltes kurkuma slikten, werden niet zomaar wat potjes kurkuma-supplement uit het schap van een drogist geplukt, maar werd een fabrikant gezocht die gecertificeerde, zuivere kurkuma levert die volgens strenge protocollen is samengesteld.
Alle zestien patiënten doorliepen drie verschillende fasen in de studie:
-Een fase waarin ze tamoxifen slikten zonder kurkuma
-Een fase waarin ze tamoxifen slikten met kurkuma
-Een fase waarin ze tamoxifen slikten met kurkuma en zwarte peper. Van zwarte peper is bekend dat het zorgt voor een betere opname van kurkuma door de darm.
Hussaarts: “De patiënten waren allemaal zeer gemotiveerd en hielden nauwkeurig dagboekjes bij, waardoor we zeker weten dat ze zich goed aan de afspraken hebben gehouden en ze alles daadwerkelijk hebben ingenomen.”
Zwarte peper
In de fase waarin de patiënten zwarte peper slikten, waren de endoxifen spiegels lager dan met alleen kurkuma, omdat er waarschijnlijk meer kurkuma in het bloed kwam en het effect op de geneesmiddelspiegel daarmee dus groter was.
Sint-janskruid
Al langer is bekend dat het schijnbaar onschuldige middel sint-janskruid de opname van chemotherapie negatief beïnvloedt. Onderzoekers uit de groep van Mathijssen bestuderen ook de wisselwerking tussen andere supplementen en kankermedicijnen. “Een op de vijf mensen slikt voedings- of kruidensupplementen”, zegt Hussaarts. “Gezonde voeding en superfoods zijn hip. Vaak denken we bij dit soort supplementen: baat het niet, dan schaadt het niet. Maar dat is dus niet altijd waar.”
Kunjit
Kurkuma wordt ook wel geelwortel en kunjit genoemd en wordt veel gebruikt in de Aziatische keuken. Vermoedelijk kan het kruid als ingrediënt geen kwaad, omdat de concentratie dikwijls veel lager is dan in speciaal gemaakte capsules met kurkuma (met of zonder zwarte peper). “Maar”, waarschuwt Hussaarts: “We hebben dit niet onderzocht en weten dit dus niet met zekerheid. Onze boodschap is: pas op met kurkuma als je tamoxifen slikt voor hormoon-gevoelige borstkanker.”
Het wetenschappelijk artikel is hier te lezen.
De studie werd gefinancierd door Stichting Coolsingel.
