Abemaciclib, palbociclib en ribociclib zijn effectieve geneesmiddelen bij vrouwen met uitgezaaide, hormoongevoelige borstkanker. Het maakt veel uit of je deze zogeheten CDK4/6-remmers, die kankerceldeling remmen, vanaf de start aan een hormoontherapie toevoegt of pas later. Direct beginnen betekent langer gebruiken, en dus langer last hebben van bijwerkingen. De SONIA-studie zoekt uit welke behandeling optimaal werkt bij een goede levenskwaliteit voor de patiënt.
Mede-initiatiefnemer en internist-oncoloog Agnes Jager: ‘Het doel is een zo gericht mogelijke behandeling op maat voor iedere patiënt. Naast de kwaliteit van leven onderzoeken we onder meer de farmacokinetiek, ofwel de processen waaraan een werkzame stof in het lichaam wordt onderworpen. We monitoren patiënten met PET-scans en bloedsamples. Met alle informatie hopen we specifieke groepen patiënten te kunnen identificeren voor een gerichtere behandeling. Er zijn bijvoorbeeld vrouwen bij wie je misschien eerder kunt stoppen met hetzelfde effect.’
Redenen
Aan de studie doen 1.050 patiënten mee van maar liefst 73 Nederlandse ziekenhuizen. Deze geslaagde inclusie was een van de redenen voor ZonMw om SONIA een Parel toe te kennen. Jager: ‘We zitten goed op schema. Ik ben er trots op dat we het momentum hebben weten te pakken. Deze middelen kwamen beschikbaar, en wij konden door een goede voorbereiding meteen inspringen op de praktijkvragen die naar boven kwamen, zowel bij patiënten als behandelaars.’
Andere redenen om de Parel toe te kennen zijn de betrokkenheid van het onderzoeksteam bij de deelnemende patiënten en de intensieve samenwerking met partners, zoals Borstkankervereniging Nederland (BVN), zo is te lezen op de website van ZonMw.
Draagvlak
Uniek voor de studie is de afstemming binnen de Borstkanker Onderzoek Groep (BOOG), waarin alle Nederlandse ziekenhuizen zijn vertegenwoordigd. Cruciaal is ook dat de Patiënten Adviesgroep (PAG) al in de voorbereidingsfase intensief betrokken is. Dat leidt volgens het studieteam uiteindelijk tot een betere uitvoering van de resultaten door het draagvlak dat in de samenwerking is opgebouwd.
Fonds
Een belangrijke opbrengst van de bekroonde studie-aanpak is een besparing binnen het project zelf. Omdat CDK4/6-remmers erg duur zijn, wordt alleen al door de studie uit te voeren 25 miljoen euro bespaard. Het SONIA-team pleit voor een zogeheten revolving fund, een fonds waarin uitgespaard geld terugvloeit om vergelijkbare studies te kunnen opstarten. Het ministerie van VWS werkt aan een regeling om de besparingen uit SONIA en andere studies ten goede te laten komen aan nieuwe onderzoeken.
