Onderzoekers van het Erasmus MC Hersentumorcentrum zijn de eersten die aantonen dat een wakkere hersenoperatie een goede optie is voor patiënten met een glioblastoom. Bij zo’n operatie doet de patiënt spraak- en bewegingstesten terwijl de neurochirurg de tumor verwijdert. Het voordeel daarvan is dat er meer tumorweefsel verwijderd kan worden zonder schade aan te richten aan de hersenfuncties.
Persoonlijke voorkeur
Wakkere hersenoperaties waren al gemeengoed voor langzaam groeiende hersentumoren, genaamd laaggradige gliomen. Voor het agressievere glioblastoom is de operatiestrategie minder duidelijk. Kleinere en minder goed uitgevoerde studies gaven tot nu toe geen uitsluitsel over bij welke patiënten een wakkere operatie een goede keuze is.
Chirurgen vertrouwen daarom op hun persoonlijke voorkeur en ervaring. ‘Het kan tussen ziekenhuizen en chirurgen verschillen of gekozen wordt voor een wakkere operatie of een operatie onder narcose’, legt neurochirurg en recent benoemde hoogleraar Oncologische Neurochirurgie Arnaud Vincent uit. ‘Wij geloven in de wakkere operatie en willen laten zien dat dit heel goed te doen is bij patiënten met een glioblastoom.’
Tumorweefsel
Dat bleek inderdaad het geval. Een analyse van 1047 geopereerde patiënten wees uit dat met name patiënten onder de 70 jaar die voorafgaand aan de operatie in relatief goede conditie zijn met weinig neurologische klachten, baat hebben bij een wakkere ingreep. Bij hen kon meer tumorweefsel worden verwijderd, ze hadden minder neurologische klachten na de operatie en ze overleefden een aantal maanden langer.
Bij oudere patiënten die in minder goede conditie zijn met meer neurologische klachten leverde een wakkere operatie geen overlevingswinst op. Bij hen was de wakkere operatie vooral nuttig om veiliger te opereren en zoveel mogelijk tumorweefsel weg te halen.
De patiënten met een glioblastoom werden geopereerd tussen 2010 en 2020 in hersentumorcentra in Rotterdam, Den Haag, Leuven en Boston. De onderzoekers rapporteren hun bevindingen in The Lancet Oncology.
Ultieme bewijs
De wetenschappers hopen dat hun resultaten mede-neurochirurgen helpen om de optimale keuze te maken voor hun patiënten met een glioblastoom. Twee vervolgstudies genaamd de SAFE-trial en de PROGRAM-studie moeten de resultaten bevestigen. ‘Dat wordt hopelijk het ultieme bewijs voor de veiligheid en het nut van een wakkere hersenoperatie bij patiënten met een glioblastoom’, aldus neurochirurg in opleiding Jasper Gerritsen.
