Darmkanker wordt dankzij het bevolkingsonderzoek veel vaker in een vroeg stadium ontdekt, waardoor het goed te genezen is. De verwachting is dan ook dat rond deze tijd de eerste daling van het aantal sterfgevallen te meten zal zijn. Het Bevolkingsonderzoek Darmkanker (BVO) is dus een succes, zegt prof. Manon Spaander, MLD-arts en fervent voorvechter van de screening. Toch maakt ze zich zorgen. Het aantal 55-jarigen dat bij de eerste uitnodiging aan de screening deelneemt is de laatste drie jaar drastisch gedaald naar 57 procent.
Slechts 57 procent 55-plussers geeft gehoor aan eerste uitnodiging bevolkingsonderzoek darmkanker
In de beginjaren lag dat cijfer nog op 70 procent. Als deze trend doorzet, kan het aantal gevallen van darmkanker in de toekomst weer gaan toenemen, vreest Spaander. ‘Als mensen eenmaal een keer hebben meegedaan, blijven ze meedoen. Maar dat zoveel 55-jarigen hun eerste uitnodiging tegenwoordig links laten liggen, vind ik ernstig.’
Vertrouwen
Hoe dat komt, is gissen. ‘We zien dat het vertrouwen in bijvoorbeeld de overheid de laatste jaren is afgenomen. Het kan ook zijn dat de extreem gestegen prijzen voor energie en dagelijkse boodschappen meetellen.’
Misschien mijden meer patiënten de preventieve zorg uit kostenoverwegingen. ‘Als je moet kiezen tussen de schoolreis voor je schoolgaande kind, of de 385euro eigen risico die je mogelijk moet betalen voor een colonoscopie als er bloed in je ontlasting wordt gevonden, dan is die keus snel gemaakt’, zegt Spaander.
Grote steden
Onderzoekers weten evenmin hoe het komt dat de algehele deelname in de grote steden zoveel lager is dan bijvoorbeeld in het oosten van het land. In het oosten doet ruim 70 procent van de 55-plussers trouw elke 2 jaar mee aan het BVO darmkanker. In de grote steden blijft de teller hangen op minder dan 60 procent.
Uit onderzoek blijkt dat mensen met een lage sociaaleconomische status, een lage opleiding of een migratieachtergrond minder vaak meedoen aan het bevolkingsonderzoek. Ook het hebben van een partner telt mee. Mensen die samenleven met een partner, blijken vaker deel te nemen dan alleenstaanden. ‘Maar waaróm bepaalde groepen het bevolkingsonderzoek mijden, is lastig te preciseren’, aldus Spaander.
Iedereen heeft het recht om zelf te beslissen om wel of niet deel te nemen aan het bevolkingsonderzoek, beklemtoont Spaander. ‘Het gaat mij erom dat iedereen de informatie die wordt meegestuurd met de uitnodiging, goed genoeg begrijpt om tot een weloverwogen beslissing te komen. Een deel van de niet-deelnemers maakt bewust de keuze om niet deel te nemen. Er is echter ook een groep die niet weet wat het bevolkingsonderzoek inhoudt’, vermoedt Spaander.
Paarse envelop
‘Deze mensen krijgen die paarse envelop in de bus en denken: waarom zou ik meedoen, ik heb geen klachten. Bieden wij deze mensen wel de juiste informatie? Daarom is de Twijfeltelefoon ook beschikbaar voor mensen die zijn uitgenodigd voor het bevolkingsonderzoek darmkanker.’
Mensen kunnen de Twijfeltelefoon anoniem bellen. Deskundigen geven heldere uitleg, van maandag tot en met vrijdag van 8.30 tot 13.00 uur. Op woensdag zitten er ook Turks sprekende experts en elke vrijdag wordt het team versterkt door Arabisch sprekende deskundigen.
Op de site van de Twijfeltelefoon zijn ook in vier talen animatiefilmpjes te zien over de vroege opsporing van darmkanker.
