Ons lichaam probeert de temperatuur van de vitale organen rond de 37 graden te houden. Zodra die temperatuur stijgt, neemt de doorbloeding van de huid toe en gaan we zweten om warmte te verliezen. Inspanning maakt het moeilijker om deze balans te behouden, vooral bij warm weer en hoge luchtvochtigheid. In het ergste geval leidt dit tot een hitteberoerte.
Een hitteberoerte is een ernstige aandoening waarbij het lichaam niet meer kan afkoelen, waardoor de temperatuur in het lichaam tot boven de 40 graden stijgt. Dit kan leiden tot hersenschade, orgaanfalen en zelfs tot de dood. Symptomen zijn verwardheid, duizeligheid, misselijkheid, snelle ademhaling en verlies van bewustzijn.
Hardlopen
Hitteberoertes komen regelmatig voor bij hardlopers. Tussen 2016 en 2019 kregen 36 van de ruim 374.000 deelnemers aan verschillende Nederlandse hardloopevenementen in Nederland deze aandoening. Spoedeisendehulparts Amber Hoek van het Erasmus MC vindt het daarom positief dat er steeds meer aandacht voor hitteberoerte is. Hoek doet samen met internist acute geneeskunde Jelmer Alsma onderzoek naar hitteberoertes.
Hardloopwedstrijd in het vooruitzicht? Neem deze tips in acht:
- Train in aanloop naar de wedstrijd in weersomstandigheden die vergelijkbaar zijn met die op de loopdag, zodat je lichaam hieraan went
- Drink voldoende vóór en tijdens de wedstrijd en maak gebruik van de drankposten langs het parcours
- Verlaag je tempo als het erg warm is of als je niet fit bent of onlangs ziek bent geweest
- Draag ademende kleding met lichte kleuren
- Zoek de schaduw op waar dat kan
- Gebruik geen alcohol of drugs vóór en tijdens de wedstrijd
Om het risico op blijvende schade en sterfte te verlagen, is het van belang om een hitteberoerte vroegtijdig te herkennen en snel en agressief te behandelen, weet Hoek. ‘Zodra iemand tekenen vertoont van hitte-uitputting – vermoeidheid, misselijkheid, duizeligheid of hoofdpijn – moet diegene direct stoppen met de inspaning.’
SEH-arts Amber Hoek doet onderzoek naar hitteberoerte
De behandeling bestaat uit afkoelen en aanvullen van vocht, bij voorkeur met een isotone drank. ‘Het is zaak om de kerntemperatuur zo snel mogelijk, maar in ieder geval binnen 30 minuten na een collaps, te verlagen tot beneden de 40 graden. Een collaps is een plotseling verlies van kracht of bewustzijn, waardoor je flauwvalt of neervalt’, legt de SEH-arts uit.
Uit recent onderzoek van Hoek en collega’s blijkt dat koelen met in ijswater gedrenkte handdoeken een goed alternatief is voor een koelbad. ‘Bij een koelbad wordt de patiënt bijna volledig in ijswater ondergedompeld. Deze behandeling vereist vijf getrainde zorgprofessionals per patiënt. Voor hardloopevenementen met duizenden deelnemers is dat onhaalbaar. Wij hebben laten zien dat het met in ijswater gedrenkte handdoeken ook lukt om de lichaamstemperatuur binnen een half uur te laten zakken tot beneden de 40 graden.’
Preventie
Preventie helpt mensen langer en gezonder te leven. Met onze kennis over het voorkomen van ziektes en het verbeteren van de gezondheid, biedt het Erasmus MC objectieve informatie aan overheden, beleidsmakers en de preventiepraktijk. Zo nemen we verantwoordelijkheid voor een gezonder mens in een gezonde omgeving. Zoals beschreven in Koers28, de strategie van het Erasmus MC.
