Foto: archief AD Rotterdams Dagblad
De afdeling Urologie bestaat vijftig jaar. Om dit te vieren werd een jubileumboek uitgebracht. Een van de verhalen in dit boek gaat over een niet-alledaagse patiënt: een landschildpad. In 2000 ontdekten verzorgers van Diergaarde Blijdorp dat het dier niet lekker in zijn schild zat. Niet zo gek: bij onderzoek bleek er een steen in zijn blaas te zitten. Blijdorp-dierenarts Willem Schaftenaar – inmiddels met pensioen – herinnert het zich nog goed. “Het was een enorm exemplaar.” Hij besloot hulp te vragen aan urologen van het toenmalige Dijkzigt ziekenhuis. “Het dier was doodziek, zijn blaas stond op knappen. Gelukkig wilden zij helpen en konden we meteen terecht. Met de schildpad in een krat op mijn achterbank reed ik naar het Dijkzigt.”
Jan-Peter Buchholz, de uroloog van dienst, besloot de steen te vergruizen met speciale staafjes die je in kon brengen via de plasbuis. Maar dat ging niet. Dus werd het staafje via een klein sneetje tegen de steen gezet. “De trillingen die het staafje afgaf, zouden de steen kapot moeten maken. Het eerste staafje brandde al snel door, zonder dat er zelfs maar een barst in de steen zat. Uiteindelijk zijn er zo’n zeven staafjes doorheen gegaan. Het gruis kwam ervan af, maar die steen gaf niet toe”, vertelt de dierenarts.
Oertijdmethode
“De steen was zo hard als stenen die je aantreft in de Mount Everest”, aldus uroloog Buchholz in een interview in het Algemeen Dagblad van 11 april 2000 over de opzienbarende ingreep. “Uiteindelijk moesten we toch de methode uit de oertijd gebruiken.” De snee werd vergroot en het stuk steen werd met hamer en beitel in stukken geslagen.
Het vermoeden bestaat dat de blaassteen werd gevormd door urinezuur. “Bij het stukhakken werd de operatiekamer meteen gevuld met een enorme stank, zo’n ammoniaklucht. Dat ging helemaal in mijn kleding zitten en twee dagen na de operatie rook ik de lucht nog aan mijn handen.”
Dierenarts Schaftenaar: “De operatie duurde ruim vijf uur en in totaal woog de steen wel drie kilo.” De reuzenschildpad was ongeveer zestig centimeter lang en woog veertig kilo. “Hij was ontzettend ziek toen we ‘m brachten, maar heeft het prima overleefd.” Na ruim een week in isolatie werd de patiënt weer teruggezet bij zijn soortgenoten.
‘Zo’n steen is sowieso een uitzondering’
Drie kilo
Sindsdien heeft geen dier zich meer met een steen in het Erasmus MC gemeld, weet collega-uroloog Willem Boellaard. Zo’n steen van drie kilo is sowieso een uitzondering. Boellaard: “Bij de mens komt dit niet voor. Door de pijn wordt een steen opgespoord nog voordat ie heel groot kan worden. Meestal zijn ze een doorsnee van maximaal een centimeter en kunnen we ze via de plasbuis verwijderen. Soms zijn ze groter, wel vijf centimeter. Via een snee in de buik wordt de steen dan weggehaald.”
De steen van de schildpad ligt tot op de dag van vandaag tentoongesteld in Blijdorp. Schaftenaar: “De blaassteen die daar ligt is al groot, maar oorspronkelijk was die nóg groter.”
Foto: Levien Willemse
Jubileumboek
Meer bijzondere verhalen lezen over de jarige afdeling urologie? Het jubileumboek is voor 11 euro te koop bij afdeling urologie, via SUWO of voor 12,50 euro via http://www.bsl.nl/
Reünie
De afdeling Urologie organiseert op zaterdag 21 september een reünie voor (oud)-medewerkers. Wil je ook een uitnodiging ontvangen? Stuur een mail naar: reunie.50jaarurologie@erasmusmc.nl. Meer informatie op http://www.50jaarurologie.nl/
