Knieën virtueel onder het mes
Er staan computers en lege koffiebekertjes. In het midden is er een vergadertafel en aan de muur hangt een groot wit projectiescherm. Een technicus rammelt op het toetsenbord van een laptop en vervolgens verschijnt op het witte scherm een futuristische operatiekamer. Dan zet afdelingshoofd prof. dr. Jan Verhaar een virtual reality (VR) bril op. De prof verdwijnt in zijn eigen wereldje en grijpt om zich heen naar instrumenten die de toeschouwers alleen op het scherm zien.
Studenten, arts-assistenten en volleerde chirurgen oefenden onlangs met een nagelnieuw VR-programma een bijna levensechte operatie van een knie. De serious game werd ontworpen door een Grieks startup-bedrijf waaraan een vakgenoot van Verhaar van de Universiteit van Thessaloniki als medisch adviseur is verbonden. Verhaar ziet steeds meer toepassingen van VR opbloeien in de medische sector. Maar een serious game waarbij je je in een operatiekamer waant, had hij niet eerder gezien. Omdat de hoogleraar altijd openstaat voor nieuwe methoden om de operatievaardigheden van zijn medewerkers verder te verbeteren, nodigde hij de Grieken uit om hun module in het Erasmus MC te testen.
Feedback
Aldus geschiedde. Studenten, assistenten en stafleden deden oefensessies en gaven het Griekse bedrijf feedback. Orthopedisch chirurg Tom Piscaer van het Erasmus MC onderzoekt bovendien, wetenschappelijk onderbouwd uiteraard, welke voordelen het oefenprogramma voor de verschillende gebruikersgroepen heeft. De mogelijkheden lijken onbegrensd, erkent Verhaar. “Dit is een eerste versie. Er wordt ons daarom gevraagd naar kritiek, zodat de Grieken verbeteringen kunnen aanbrengen. Het zou mooi zijn als je met dit programma straks ook de heel complexe operaties kunt voorbeschouwen en oefenen.”
Gedesoriënteerd
Verhaar beweegt zich in de virtuele operatiekamer alsof hij nooit anders heeft gedaan. Maar wie zo’n VR- bril voor het eerst opzet, raakt in eerste instantie even gedesoriënteerd. Het zaaltje met de computers verdwijnt. Je hebt geen lijf en en benen meer en je handen zweven zonder de bijbehorende armen voor je. Instrumenten vastpakken doe je door de knopjes op de controller in te drukken.
Dummies
De oefening is uit te voeren in drie gradaties, van makkelijk tot moeilijk. Verhaar heeft de versie voor dummies opgestart. Op het scherm verschijnt een instructiefilmpje van de virtuele knie en de instrumenten en hulpstukken. Fouten maken kan bijna niet. Het is bijzonder hoe echt het aanvoelt. Neemt de gebruiker de boor ter hand, dan voelt hij het apparaat trillen wanneer hij het aanzet.“Helemaal levensecht is het natuurlijknog niet. Je kunt hier niet mee leren opereren”, relativeert Verhaar. “Maar het is nu al bijzonder geschikt om de logistieke processen in de operatiekamer mee te oefenen.”
