Om die vraag te beantwoorden werkt neurowetenschapper Aleksandra Badura nauw samen met Virgil Dalm van de afdeling Immunologie en Erik Lubberts van de afdeling Reumatologie. Die samenwerking komt voort uit belangrijk nieuw inzicht.
Schakel
Badura: ‘Lange tijd zijn auto-immuunziekten als reuma en psoriasis beschouwd als zuiver immunologische ziekteprocessen, maar we zien steeds meer bewijzen voor een relatie met neurologische ziekteprocessen. Vaak wordt gedacht: door de auto-immuunziekte voelt de patiënt zich niet goed. De pijn en het ongemak leiden tot neuro-psychiatrische symptomen, zoals depressie of problemen met de cognitie (leer- en denkvermogen). Nu weten we dat er een eiwit bestaat dat een schakel vormt tussen immunologische en neuro-psychiatrische ziekteprocessen.’
Bijwerkingen
De naam van die schakel: het interleukine-17 receptoreiwit. Badura: ‘Interleukine-17, het eiwit dat aan die receptor bindt, komt bij ontstekingen als reuma en psoriasis in verhoogde concentraties in het bloed voor. Om de ontstekingsreactie te temperen, krijgen patiënten vaak medicijnen voorgeschreven die inwerken op die interleukine-17 route, bijvoorbeeld door het blokkeren van de interleukine-17 receptor. Maar die medicijnen kunnen vervelende bijwerkingen hebben. Een aantal patiënten ondervindt psychiatrische klachten zoals depressie.’
Verbinding
De interleukine-17 receptoren komen ook voor in de hersenen, in gebieden waar ook dopaminereceptoren aanwezig zijn. Die spelen een belangrijke rol bij emotionele processen. Badura: ‘We denken dat de immunologische processen, via de interleukine-17 receptoren, en de neurologische processen, via de dopaminereceptoren, met elkaar in verbinding staan. Wij willen graag weten hoe die koppeling tot stand komt.’
Gedrag
De onderzoekers gaan daarvoor muismodellen gebruiken. Badura: ‘We beschikken over muizen waarmee we psoriasis kunnen bestuderen en we hebben muizen zonder interleukine-17 receptoren. Met die zogenoemde knock-out muizen wordt veel onderzoek gedaan naar immunologische processen, maar niemand kijkt naar het gedrag van die muizen. Dat gaan wij wél doen. We gaan hun gedrag als individu en in aanwezigheid van andere muizen bestuderen. Zijn ze bijvoorbeeld minder nieuwsgierig en eerder angstig? Vermijden ze open gebieden in de kooi met veel licht en blijven ze liever stil in een donker hoekje zitten? We hopen dat we met deze pilotstudie een stap dichterbij de ontrafeling van het mechanisme komen.’
Dit onderzoek wordt ondersteund met een Erasmus MC Grant voor Pilot Projects.
