Geen vermindering antipsychoticagebruik onder jongeren, ondanks Jeugdwet

Sinds de invoering van de Jeugdwet in 2015 is er geen duidelijke vermindering van het antipsychoticagebruik door jongeren. Het gebruik van een aantal antipsychotica nam bij adolescente meisjes zelfs toe. Dat is opmerkelijk, want een van de doelen van de nieuwe Jeugdwet was ‘minder snel medicijnen voorschrijven en de zorgvraag terugbrengen’ (bron: rijksoverheid.nl).

Uit een eerdere studie bleek dat de prevalentie van antipsychotica stabiliseerde onder Nederlandse jongeren in de periode 2005-2015, vlak vóór de invoering van de Jeugdwet.

Kinder- en jeugdpsychiater-klinisch farmacoloog dr. Bram Dierckx en ziekenhuisapotheker-klinisch farmacoloog prof. dr. Birgit Koch analyseerden met collega’s de voorschrijfgegevens van 7405 jongeren van 0-19 jaar die antipsychotica gebruikten tussen 2010 en 2019. Dit omvat dus de periode voor en na de invoering van de Jeugdwet in 2015. De onderzoekers gebruikten gegevens uit een grote Nederlandse openbare apotheek-gebaseerde receptendatabase (IADB.nl).

Quetiapine

Voor en na de invoering van de Jeugdwet was het gebruik van antipsychotica onder kinderen en jongeren nagenoeg gelijk. Jaarlijks gebruikten in 2010 8,9 per 1000 kinderen en jongeren onder de 18 een antipsychoticum. In 2019 was dit 8,5 per 1000.

Het gebruik door meisjes ouder dan 12 nam tussen 2015 en 2019 significant toe van 9,5 naar 11,8 per 1000. Vooral het off-label gebruik van het middel quetiapine zit in de lift. Dit middel wordt in lage doseringen vaak voorgeschreven bij stemmingswisselingen,  slaapproblemen en stemmings- en eetstoornissen.

Crisissituaties

De onderzoekers vermoeden dat een toenemend aantal adolescente meisjes wordt geconfronteerd met wachttijden voor behandeling sinds de invoering van de Jeugdwet. Dit mondt waarschijnlijk uit in crisissituaties waarin quetiapine werd voorgeschreven ter ondersteuning.

Verder onderzoek is nodig waarbij ook gekeken wordt naar de redenen van het medicatiegebruik om deze conclusies verder te onderbouwen. Verder zou voor een meer volledige evaluatie van de impact van de Jeugdwet ook het gebruik van andere medische zorg, zoals psychiatrische ziekenhuisopnames en bezoeken aan de eerste hulp, moeten worden onderzocht.

Omdat de invoering van de Jeugdwet gepaard ging met bezuinigingen in de jeugd-GGZ, is het volgens de onderzoekers ook van belang om stil te staan ​​bij de gevolgen van deze bezuinigingen voor de kwaliteit van de psychiatrische zorg voor jongeren.