Patiënten die statines slikken tegen een hoog cholesterolgehalte, hebben waarschijnlijk minder kans om bepaalde vormen van kanker te krijgen. En zo zijn er nog meer aanwijzingen dat medicijnen tegen bepaalde aandoeningen, óók tegen kanker kunnen werken. Wie weet welke medicijnen er nog meer in omloop zijn, die kunnen helpen tegen de nummer 1 doodsoorzaak in Nederland.
Wetenschappers van de TU Delft, het LUMC en het Erasmus MC gaan daarnaar op zoek in een gezamenlijk onderzoeksproject. Ze maken hiervoor gebruik van een bibliotheek in het LUMC waar allerlei stofjes worden opgeslagen. 5.685 verschillende stoffen om precies te zijn.
Liquid biopsies
Internist-oncoloog prof. Stefan Sleijfer vertelt hoe het team te werk zal gaan. ‘Normaliter wordt in de eerste fase van soortgelijk onderzoek getest op kankercellijnen. Die cellijnen zijn soms al 30 of 40 jaar oud. Omdat er over de jaren heen steeds wordt doorgekweekt met de cellijnen lijken ze totaal niet meer op de originele kankercellen.’ Het onderzoeksteam van Sleijfer gaat daarom liquid biopsies gebruiken.
Bij een liquid biopsy wordt een bloedsample afgenomen bij de patiënt. Met een methode die werd ontwikkeld door de TU Delft worden elektrische stroompjes door het bloedsample heen gestuurd. Doordat circulerende tumorcellen in het bloed anders reageren dan de rode en witte bloedcellen kunnen ze de kankercellen identificeren en onttrekken uit het bloedsample. Zo krijgen de wetenschappers tumorcellen in handen die waarschijnlijk veel representatiever zijn voor kankercellen bij patiënten dan kankercellijnen dat zijn.
Matrix
De tumorcellen worden vervolgens opgekweekt in een matrix, waarna de verschillende stoffen uit de bibliotheek erop worden getest. De onderzoekers kijken bij welke stoffen de tumorcel het vermogen om in de matrix te groeien verliest. Deze stoffen zouden dan ook het potentieel van cellen om te metastaseren kunnen beperken.
Hierna kunnen veelbelovende stoffen snel en effectief getest worden bij mensen. ‘We weten van de stoffen in deze bibliotheek al dat ze veilig zijn en welke dosering we moeten gebruiken, dat maakt de uiteindelijke klinische toepassing een stuk makkelijker’, aldus Sleijfer.
Team science
Voor het onderzoek krijgen de onderzoekers 750.000 euro van het ZonMW-programma Open Competitie. Doel van dit programma was het stimuleren van samenwerken tussen verschillende onderzoekgroepen. Sleijfer en Erasmus MC prof. John Martens werken dan ook samen met prof. Peter ten Dijke van het LUMC en dr. Pouyan Boukany van de TU Delft.
