In eerder gepubliceerde studies hebben onderzoekers van het Erasmus MC laten zien dat er naast antistoffen tegen COVID-19 nog een andere belangrijke speler in het afweersysteem ingezet wordt: de T-cel, die de SARS-CoV-2 infectie opruimt. Onderzoekers van Erasmus MC publiceren nu in Science Immunology dat, in tegenstelling tot antistoffen, deze T-cellen de verschillende coronavirusvarianten even goed kunnen herkennen.
Onderzoek onder medewerkers
Het wordt steeds belangrijker om te onderzoeken of de afweer na vaccinatie tegen COVID-19 ook werkzaam is tegen de nieuwe coronavirusvarianten die wereldwijd ontstaan. Vaccins tegen COVID-19 activeren twee takken van het afweersysteem: antistoffen en T-cellen. Sommige coronavirusvarianten kunnen gedeeltelijk ontsnappen aan antistoffen, maar niet aan de T-cellen, blijkt nu uit onderzoek van het Erasmus MC.
Arts-microbioloog dr. Corine Geurts van Kessel en viroloog dr. Rory de Vries en ontdekten met hun onderzoeksteams dat vaccinaties van medewerkers van het Erasmus MC deze T-cellen activeerden, en dat deze cellen in staat waren om verschillende coronavirusvarianten te herkennen.
Maximale immuniteit
Geurts van Kessel startte het onderzoek bij medewerkers van het Erasmus MC vroeg in de pandemie, in april 2020. Ziekenhuismedewerkers die zich lieten testen op COVID-19 werd gevraagd om ook een beetje bloed af te staan, zowel bij de coronavirustest als drie weken later. Toen de vaccinaties in januari 2021 van start gingen werd aan dezelfde medewerkers wederom bloed gevraagd. Hiermee hadden de onderzoekers uniek materiaal in handen om de immuniteit na zowel COVID-19, als vaccinatie tegen COVID-19, te bestuderen. ‘Dit medewerkerscohort was cruciaal voor deze studie en hiermee konden we meerdere vragen beantwoorden. Onze studie laat bijvoorbeeld zien dat een enkele vaccinatie voldoende is om maximale immuniteit op te wekken bij mensen die eerder COVID-19 hebben gehad’, aldus Geurts van Kessel. ‘Daarnaast zien we ook dat sommige coronavirusvarianten minder goed herkend worden door antistoffen opgewekt door vaccinatie.’ Dit is een probleem, omdat de vaccins dan mogelijk minder bescherming zouden bieden.
T-cellen
‘Als er een nieuwe coronavirusvariant opduikt wordt er direct onderzocht of antistoffen werkzaam zijn tegen deze variant, maar de andere onderdelen van het afweersysteem worden vaak vergeten’, aldus De Vries. Zijn onderzoek richt zich al enige tijd op de zogenaamde T-cellen, of opruimcellen, die het coronavirus aanvallen wanneer het binnen weet te dringen. In het bloed van medewerkers van het Erasmus MC vond hij deze T-cellen bij zowel patiënten die hersteld zijn van COVID-19, als bij medewerkers die gevaccineerd waren tegen COVID-19. Door deze cellen bloot te stellen aan verschillende stukjes van de coronavirusvarianten, onderzocht hij of de varianten ook aan deze T-cellen konden ontsnappen. Dit was niet het geval. De Vries: ‘Dit is een belangrijke boodschap, want het laat zien dat verminderde activiteit van antistoffen na vaccinatie niet automatisch betekent dat we niet meer beschermd zijn tegen ziekte veroorzaakt door deze varianten. Mogelijk spelen de T-cellen een cruciale rol.’
Lees ook dit interview met Rory de Vries en met Corine Geurts van Kessel.
