De naar schatting 150 mannen die jaarlijks in ons land door de aandoening worden getroffen, krijgen dezelfde behandeling als een vrouw, terwijl helemaal niet gezegd is of dat wel de beste aanpak is. Een groot internationaal onderzoek moet meer duidelijkheid bieden. Het eerste deel is onlangs afgerond. Patholoog Carolien van Deurzen van de afdeling Pathologie presenteerde de conclusies in maart tijdens de European Breast Cancer Conference in Amsterdam.

Dezelfde ziekte, ander gedrag

Inspelen

”Om te beginnen wordt de tumor bij mannen vaker aanzienlijk later ontdekt. Pas als die al ver gevorderd is, en daardoor in een lastiger te behandelen stadium is gekomen, voelen mannen iets verdachts in hun borst”, vertelt van Deurzen. “De prognose van mannen is daardoor slechter dan die van vrouwen. Maar ook kunnen de be- handelingen bij mannen wellicht beter. De aard, vorm en gradaties van mannelijke- en vrouwelijke borstkankers verschillen namelijk. Als je de verschillen beter kent, kun je er specifiek op inspelen. Bij mannen komen bijvoorbeeld nauwelijks lobulaire carcinomen voor. Dat zijn diffuse tumoren, bestaande uit losse strengen van cellen. Ductale carcinomen, bestaande uit buisvormige celstructuren, komen relatief minder vaak bij vrouwen voor. Het kan allemaal te maken hebben met het fysieke karakter van de mannenborst.

Bovendien blijkt dat de tumoren in de mannenborst dikwijls een andere hormoongevoeligheid hebben. Waar vrouwelijke tumoren doorgaans oestrogeen- en progesteronreceptoren dragen (en dus gevoelig zijn voor anti-oestrogeen-therapie), hebben de mannelijke tumoren vaak ook androgeenreceptoren. Androgeen is de algemene term voor chemische stoffen die de ontwikkeling en het behoud van de mannelijke eigenschappen bewerkstelligen. Bij mannen lijkt dus therapie met antiandrogenen de juiste weg.

“In een klinisch onderzoek gaan we kijken of die antiandrogeen-therapie beter werkt dan de therapie die vrouwen én mannen nu krijgen,” zegt Van Deurzen. “Dat is nog niet eerder uitgezocht. De aanname was dat de werking van hormoontherapie bij mannen en vrouwen hetzelfde zou zijn. Maar dat moet dus nog maar blijken.”

‘De knobbel maakt mij ongerust’

Voor oud-journalist Hans Roodenburg (71) kwam de definitieve diagnose ‘borstkanker’ begin 2001 niet helemaal als een donderslag bij heldere hemel. Zijn huisarts, die hij enkele weken daarvoor had bezocht met een pijnlijke knobbel in zijn borst, vertrouwde het meteen al niet.

“Hij dacht dat het een ontsteking kon zijn en schreef een antibioticakuur voor. Maar hij zei ook: de knobbel maakt mij ongerust. Het komt zelden voor bij mannen, maar ik laat u voor de zekerheid onderzoeken op borstkanker.”

Roodenburg kon anderhalve week later terecht in het ziekenhuis voor röntgen- en echo-onderzoek. Het nieuws was slecht en de schrik groot: “Het gezwel was maligne (kwaadaardig, red.), tenzij verder onderzoek het tegendeel zou bewijzen. Ik dacht dat mijn laatste uur geslagen had, en hoopte dat ik het einde van het jaar nog zou halen, met een wit wijntje.”

‘Hun gesprekken gingen over een eventuele borstprothese en waar je een mooie pruik kon kopen’

Teleurgesteld

Dat verdere onderzoek vond plaats bij de chirurg, die Roodenburg toevertrouwde dat hij pas de tweede man was bij wie hij borstkanker had vastgesteld. Er werd een biopsie genomen en een week later ging Roodenburg onder het mes, een ingreep waarbij de tumor en de lymfeklieren in de oksel werden weggenomen. “Tien dagen lag ik in het ziekenhuis. Al mijn medepatiënten met dezelfde kwaal waren vrouwen. Hun gesprekken gingen over een eventuele borstprothese en waar je een mooie pruik kon kopen.”

Uit het postoperatieve weefselonderzoek bleek dat de eerste lymfeklier uitzaaiingen bevatte. Daarom adviseerden de artsen hem een chemokuur te volgen. “En omdat er in het verwijderde gezwel veel oestrogeenreceptoren waren aangetoond, kreeg ik ook een pillenkuur met tamoxifen. Ik was behoorlijk teleurgesteld, want ik had gehoopt dat ik er alleen met een chirurgische ingreep vanaf zou komen.”

Kotsmisselijk

Vier chemokuren volgden. “Als ik de behandeling aan bekenden moet samenvatten, stel ik dat de operatie op zichzelf voor mijn gevoel weinig heeft voorgesteld. Daarbij moet wel worden aangetekend dat ik als man niet het vervelende psychologische effect had dat mij een borst werd ontnomen. Maar de chemokuren heb ik als heel erg ervaren. Je kon de klok erop gelijkzetten, een hele week was ik kotsmisselijk. Maar in augustus van dat jaar kon ik gelukkig weer aan het werk.”

Nu, vijftien jaar later, gaat het prima met de gepensioneerde journalist. Het schrijven kan hij nog altijd niet laten, hij tikt artikelen voor het online platform ‘Rotterdam Vandaag en Morgen’ (www.vandaagenmorgen.nl). Jaarlijks wordt in de andere borst gecontroleerd of de kanker wegblijft. “Dan kom ik op de röntgenafdeling met allemaal vrouwen die worden gecontroleerd. Daarom maak ik altijd een afspraak om als eerste de borstfoto te laten maken. Ik voel mij als enige man toch wat opgelaten.

Ik noem de borstfoto altijd de ‘bankschroefcontrole’, omdat je borst tussen twee glasplaten wordt geplet voor de röntgenfoto. De moeilijkheid is dat er bij mij als man weinig massa is, waardoor het lastig is om mijn borst tussen die twee glasplaten te krijgen. Ik zit dan ook te wachten op de uitvoering van digitale technieken. Maar dat is een ander verhaal. Gelukkig meld ik mijn vrouw Nel elk jaar weer dat ik opnieuw een jaar uitstel van executie heb gekregen.”