Dat blijkt uit onderzoek van het Erasmus MC. Daarmee lijkt het verbeteren van de leefstijl een goed wapen in de strijd tegen een ernstig beloop van virusinfecties. De onderzoekers hebben hun bevindingen gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift International Journal of Obesity.
Suikerhuishouding
De onderzoekers hebben 87 mensen met obesitas onderzocht en vonden tal van verstoringen in hun immuunsysteem. Bij mensen die naast obesitas ook nog het metabool syndroom hadden (een combinatie van een hoge bloeddruk, verstoorde suikerhuishouding, te grote buikomvang en een ongezond cholesterol), was het immuunsysteem nog erger verstoord.
Daarnaast kregen 27 mensen met obesitas en een verstoord immuunsysteem een intensieve gecombineerde leefstijlinterventie om op een gezonder gewicht te komen. Zij werden 1,5 jaar gevolgd en professioneel begeleid bij meer bewegen, gezond eten, gedragsverandering, beter slapen en minder stress. Gemiddeld vielen deze mensen vijf á zes procent af. ,,We zagen ook verbeteringen in het immuunsysteem en minder chronische ontstekingen’’, zegt onderzoeker en medisch immunoloog Wim Dik.
Buikomvang
De resultaten zijn hoopvol voor mensen die obesitas hebben door een ongezonde leefstijl. ,,Het verbeteren van je leefstijl heeft, naast gunstige effecten op andere aandoeningen, dus ook effect op je immuunsysteem. Het is dus echt zinnig om meer werk te maken van een gezonde leefstijl”, zeggen arts-onderzoekers Eline van der Valk en Isabel van der Zalm van de afdeling Interne Geneeskunde. De onderzoekers vonden onder meer een verband tussen de afname van de buikomvang en verbetering van een belangrijk onderdeel van het immuunsysteem.
Het onderzoek biedt wellicht ook nieuwe kansen bij het bestrijden van covid-19, zolang er nog geen vaccin is. Zo’n 77 procent van de coronapatiënten op Nederlandse IC’s heeft overgewicht of obesitas. Het ernstige beloop bij deze patiënten verklaart hoogleraar en internist-endocrinoloog Liesbeth van Rossum als volgt: “De vergrote vetcellen in het lichaam krijgen een relatief zuurstoftekort en verstoren de hormoonbalans. Dit zorgt voor sluimerende chronische ontstekingsreacties waardoor het immuunsysteem als het ware continu aan staat. Als er dan een virus als het huidige coronavirus langskomt, reageert het immuunsysteem minder effectief.”
Beeld: Grand Foulard
Veldslag
Onderzoeker Pieter Leenen van de afdeling Immunologie: “Dat geeft het virus de kans om een enorme voorsprong te nemen in de veldslag met het immuunsysteem. De heftige ontstekingsreactie die daarop volgt, leidt soms ook tot trombose, naast ernstige beschadiging van de longen.”
De coronapandemie én de obesitaspandemie vormen momenteel een gevaarlijke, soms dodelijke combinatie. Voor mensen die obesitas hebben zonder medische oorzaak (ziekte of gebruik van bepaalde medicijnen, red.) kan de corona-pandemie een extra aanmoediging zijn om nu gezonder te gaan eten, meer te bewegen en stress te verminderen. Ook voor mensen met obesitas door een medische oorzaak zou een gezonde leefstijl mogelijk gunstige effecten kunnen hebben op het immuunsysteem, maar dat is in deze studie niet onderzocht.
Hulp zoeken
Van Rossum realiseert zich dat afvallen door een gezonde leefstijl makkelijker is gezegd, dan gedaan: “Anders dan bij licht overgewicht is ernstig overgewicht, ofwel obesitas, vaak niet zo makkelijk op te lossen. Van eigen schuld is zeker geen sprake. Daarom moeten mensen ook niet schromen om professionele hulp te zoeken. En dit alles toont des te meer dat we als maatschappij meer aan preventie moeten doen. Er is grote gezondheidswinst te behalen.’’
Het onderzoek is uitgevoerd door de afdelingen interne geneeskunde/endocrinologie en immunologie van het Erasmus MC.
