De zogeheten student run clinic, een studentenpoli, dicht het gat tussen de studie geneeskunde en de eerste baan als arts. ‘Als student mag je geen medicijnen voorschrijven en als arts moet het ineens. Daar zit een enorm groot gat tussen,’ zegt initiatiefnemer en internist-vasculair geneeskundige dr. Jorie Versmissen van het Erasmus MC. Op de student run clinic zien geneeskundestudenten zelf patiënten, stellen ze een behandelplan op en schrijven ze medicijnen voor. Het Erasmus MC is het enige academisch centrum in Nederland waar de student run clinic een verplicht onderdeel is van de coschappen.
Het initiatief is letterlijk van levensbelang: door goed te leren voorschrijven worden levensgevaarlijke voorschrijffouten in het eerste jaar als arts voorkomen. In Nederland overlijden jaarlijks circa 1.700 mensen door foutief voorgeschreven medicatie. Naar schatting wordt een groot deel van de medicatiefouten gemaakt door jonge artsen.
Oneindig veel mogelijkheden
Medicijnen voorschrijven is voor een jonge arts een lastige taak. Er zijn oneindig veel keuzes. Welk medicijn? In infuus of juist in tabletvorm? En hoeveel? Daarnaast moet er ook rekening gehouden worden met andere medicijnen die iemand gebruikt, hoe zwaar iemand is, hoe oud iemand is en hoe goed de nieren werken. ‘Het is echt heel ingewikkeld. En dat is denk ik precies waar het misgaat: daar wordt te weinig aandacht aan besteed,’ legt Versmissen uit.
Studenten worden wel opgeleid om diagnoses te stellen en krijgen veel les over geneesmiddelen, maar het zelf voorschrijven van medicijnen was voorheen niet mogelijk. ‘Studenten liepen drie jaar lang coschappen zonder ooit een medicijn voor te schrijven,’ zegt Versmissen. En jonge artsen gaan na hun opleiding vaak meteen op de spoedeisende hulp of als zaalarts werken, waar ze de meest zieke mensen zien. ‘Dat is eigenlijk meteen de eerste oefening.’
Zelf aan de knoppen zitten
Toen Versmissen zelf in haar opleiding tot internist zat merkte ze hoe weinig ervaring ze had met medicatie voorschrijven. ‘Ik moest zorgen dat een patiënt meer ging plassen en ik had eigenlijk geen idee wat ik moest doen. De juiste keuze maken uit alle opties, leer je pas als je zelf voor een leeg recept zit. Door zelf aan de knoppen te zitten, valt het kwartje.’
De studenten op de student run clinic merken ook het belang van de oefening in de praktijk. ‘Tijdens andere lessen loop je met een arts mee. Omdat de arts veel meer weet van het specialisme, maak je zelf geen beslissingen. Maar bij de student run clinic zijn de rollen omgedraaid: het initiatief ligt bij jezelf,’ zegt student Alwin Mink. ‘Daardoor word je erg gestimuleerd om na te denken’, voegt student Janneke Kampherbeek toe.
‘De juiste keuze maken, leer je pas als je zelf voor een leeg recept zit’
De studenten doen natuurlijk niet alles helemaal zelf. Er is altijd een internist op de student run clinic die de recepten met de studenten bespreekt, controleert en goedkeurt. ‘De studenten krijgen hier meer begeleiding en we hebben ook meer controle op het proces dan bij een normaal coschap,’ legt Versmissen uit ‘Dat doen we omdat het ernstige gevolgen kan hebben als er een fout wordt gemaakt.’
Verspreiden
Jorie Versmissen bedacht het project in 2018 samen met dr. Floor van Rosse van de afdeling interne geneeskunde en apotheek. Dankzij de zogenaamde ‘HOKA-subside (Hoger Onderwijs Kwaleitsafspraken) kon dr. Melvin Lafeber, internist en vasculair geneeskundige van het Erasmus MC het project verder uitrollen en ontwikkelen. ‘Op het moment loopt het project echt als een zonnetje,’ vertelt hij.
Ook de patiënten zijn er over te spreken. ‘Dat het initiatief er is, is erg goed. Iedereen moet het leren, dus ik denk dat het enorm belangrijk is,’ vertelt een patiënt. ‘Ook vind ik het ontzettend fijn dat alles zo goed wordt uitgelegd. Ik snap door de uitleg erg goed wat de medicijnen zijn en waarom ze worden gegeven.’
Dr. Melvin Lafeber
Het Erasmus MC is de enige plek in Nederland waar de student run clinic verplicht is voor geneeskundestudenten. Het is de ambitie van Lafeber en Versmissen om het project ook in andere perifere ziekenhuizen en coschappen uit te rollen. Student Janneke is het daarmee eens. ‘Ik vind het ontzettend fijn dat ik deze kans heb gekregen. Wij hebben geluk gehad dat we startten in het Erasmus MC, maar er zijn ook nog veel ziekenhuizen waar dit nog niet bestaat. Het zou erg mooi zijn als dit project verder wordt verspreid.’
fotografie: Esther Morren
