De Handbikebattle, dit jaar op 23 juni verreden, is een ode aan de veerkracht van de mens en aan de revalidatie als vakgebied. ‘De deelnemers hebben allemaal een afschuwelijke tijd achter de rug, sommigen hebben die zelfs ook nog voor de boeg’, vertelt Casper van Koppenhagen, als revalidatiearts en sportarts np verbonden aan Erasmus MC en Rijndam. ‘Met een racefiets de Alpe d’Huez op is zwaar. Maar met een handbike de Kaunertaler Gletcher op, is niet te doen. Daar moeten deelnemers dus voor trainen. Heel hárd voor trainen.’
Met de Handbikebattle sluiten deelnemers een belangrijk traject in hun revalidatie af. Met de trainingen voor de Oostenrijkse tour de force verleggen ze hun grenzen, winnen ze aan zelfvertrouwen en vinden ze motivatie om ook andere uitdagingen aan te gaan. ‘Ze hervinden zichzelf en leren hun dromen waar te maken’, vat Van Koppenhagen samen. En dat gegeven leent zich uitstekend voor een serie ontroerende podcasts.
Rolstoel
Een van de verhalen in de 7-delige serie Bergen Verzetten is dat van Henny Rave, al heel haar leven patiënt in het Erasmus MC. Ze heeft spina bifida. De aandoening werd pas later in haar kindertijd geconstateerd en ze heeft lange tijd kunnen lopen. Tot twaalf jaar geleden, toen ontstond een tethered cord syndroom, een aandoening aan het ruggenmerg, waardoor ze in een rolstoel belandde.
Tijdens de intensieve trainingsmaanden voor de Handbikebattle drong bij Henny het besef door dat ze 12 jaar in ‘doorzetmodus’ had geleefd. ‘Het huishouden moest draaien, ik moest werken, mijn kind moest worden opgevoed. Ik stond altijd in dienst van iedereen behalve mezelf. Ik móést door. De afgelopen 2 jaar ben ik gaan toelaten dat het me verdriet doet dat ik niet zomaar naar het strand kan, dat ik van alles moet uitzoeken voordat ik ergens naartoe ga, dat niets spontaan kan.’
Verhalen zoals dat van Henny, daar zijn er honderden van, zegt Van Koppenhagen. Voor Bergen Verzetten moest hij zich tot 6 deelnemers beperken. Hij interviewt deze mensen over hun revalidatie, over hun trainingen voor de Handbikebattle en over de betekenis die de krachtmeting voor hen heeft gehad. De geïnterviewden stellen zich kwetsbaar op met intieme inkijkjes in geknakte toekomstdromen en in de harde realiteit, maar tonen ook hun buitengewone oerkracht om tegenslag te overwinnen.
Bergen
‘Ik sprak na een eerdere editie van de Handbikebattle een melkveehouder, met een hoge dwarslaesie. Die staat inmiddels weer om 4 uur op en rijdt dan in zijn elektrische rolstoel naar de stallen om te melken. Het is ongelooflijk! Ik vroeg hem: wat vind je het meest indrukwekkend hier? Hij zei: dit! En wees om zich heen. Die bergen! Hij bleek zijn hele leven nog nooit in het buitenland geweest. Dat vond ik zo prachtig! Dit soort gesprekken zette mij aan tot Bergen Verzetten.’
Na zes afleveringen met interviews met de deelnemers volgt de laatste aflevering die in het teken staat van de finish. De eindstreep, bij de Ochsenalm op 2150 meter hoogte, is een emotionele snelkookpan met mensen die zojuist een bovenmenselijke prestatie hebben geleverd en boven zichzelf zijn uitgestegen.
Handbikebattle geeft revaliderende patiënten een fysieke én mentale boost
Een tranendal, noemt Van Koppenhagen het. ‘Ik was de spreekstalmeester, praatte het hele evenement aan elkaar. Dus ik kon daar niet de hele tijd gaan staan huilen’, grijnst hij. ‘Maar toen Henny Rave over de finish kwam, en daar onthaald werd door haar familie, haar begeleider en de fysiotherapeut die haar al die tijd heeft begeleid, hield ik het niet droog.’
Zonder jas
De gesprekken die hij opnam in zijn podcastserie, voerde hij ‘zonder zijn witte jas’ zoals hij dat noemt. ‘Als revalidatiearts ben je sowieso ook geïnteresseerd in de mens achter de aandoening. Maar in dat decor van de Alpen heb ik als interviewer toch weer andere dimensies van de mens doorvoeld.’
Van Koppenhagens patiënten hebben een ding gemeen, vertelt hij. Ze komen na de acute fase van hun aandoening of ongeluk allemaal op het punt: hoe nu verder? ‘Soms is dan een heroïsche daad als de Handbikebattle nodig om verder te komen. Die is in wezen een metafoor voor het leven. Als ik dit kan, kan ik alles. Dus ook de sollicitatiebrief schrijven voor de baan die ik wil hebben, dus ook een relatie aangaan of een kind krijgen.’
Luister de podcastserie Bergen Verzetten, geproduceerd door Femke Bosma. De serie werd mogelijk gemaakt door een subsidie van de Erasmus MC Foundation. Zie het maar eens droog te houden!
Onderzoek
De Groningse wetenschapper Ingrid Kouwijzer deed onderzoek naar het effect van deelname aan de Handbikebattle en publiceerde daar vorig jaar een artikel over.
Conclusie: door de deelname verbetert de kwaliteit van leven van de deelnemers. ‘Een actieve leefstijl, met veel beweging, zorgt dat mensen fitter worden, dat geldt uiteindelijk voor ons allemaal. Een gezonde leefstijl is gewoon goed voor de mens, maar zeker voor mensen met een beperking’, zegt Casper van Koppenhagen.
Uit vervolgonderzoek zal moeten blijken hoe kan worden gezorgd dat de deelnemers hun actieve leefstijl vasthouden. De meeste deelnemers hebben in groepjes getraind en werden begeleid door het revalidatiecentrum waar ze werden behandeld. De vraag zal zijn of, en zo ja hoe deelnemers ook zonder de steun en begeleiding van de groep hun beweegpatroon bestendigen.