Aan de patiënten het verzoek om gedurende de eerste uren na thuiskomst hun urine in de plaszakken op te vangen. In de plaszak verandert de urine direct in een soort stevige, geurloze gel die in de prullenbak kan. Daarmee voorkomen patiënten dat de contrastvloeistof via hun urine in het riool en daarna in het oppervlaktewater terecht komt.
Buddy
De afdeling Radiologie van het Erasmus MC is tevens buddy geworden voor ziekenhuizen die ook met plaszakken aan de slag willen. De afdeling heeft er in een pilotproject ervaring mee opgedaan en kan belangstellende collega’s precies uitleggen wat er bij het gebruik van plaszakken komt kijken voor het ziekenhuis en de patiënt.
Wie een CT-scan ondergaat, krijgt vaak jodiumhoudend contrastmiddel toegediend om bloedvaten en organen beter zichtbaar te maken op de CT-scan. Die contrastmiddelen verlaten het lichaam volledig via de urine. Ze worden niet afgebroken en stapelen zich op in het milieu. Tussen november 2020 en maart 2021 werd in zes Nederlandse ziekenhuizen een succesvolle pilotstudie gedaan naar de haalbaarheid van het uitdelen van plaszakken.
Klimaatcrisis
Per jaar belandt 190.000 ton aan medicijnresten in het milieu. Daarvan bestaat 30.000 ton uit jodiumhoudende contrastmiddelen, weet radiodiagnostisch laborant Maarten Dirks. ‘Gezien het huidige watertekort moeten we met elkaar zorgen dat de kwaliteit van het oppervlaktewater zo goed mogelijk blijft’, zegt Dirks. ‘Met de plaszakken dragen we daar een steentje aan bij.’
‘Gezien het watertekort moeten we zorgen dat de kwaliteit van het oppervlaktewater goed blijft’
Het Erasmus MC beschikt weliswaar over een Pharmafilter waardoor medicijnresten uit het afvoerwater worden gefilterd voordat ze in het riool belanden. Maar dan worden alleen medicijnresten gefilterd van mensen die in het ziekenhuis naar het toilet gaan.
Prullenbak
Patiënten die na een CT-scan gewoon naar huis kunnen, scheiden de contrastvloeistoffen thuis op de wc uit. Plassen in de plaszak voorkomt dat. Een gebruikte plaszak mag in de prullenbak en belandt tussen de rest van het huisvuil in de afvalverbranding. Daarmee veroorzaakt het contrastmiddel veel minder schade aan het milieu.
Ziekenhuizen die met de plaszakken aan de slag willen, kunnen een mailtje sturen naar plaszakken@erasmusmc.nl. Voor hen is een toolkit beschikbaar met daarin communicatiemiddelen voor medewerkers én patiënten.
Brede Proef Plaszakken
Wageningen University & Research deed in samenwerking met transitiebureau VanWaarde onderzoek naar de proef met de plaszakken. Gedurende de periode november 2020 en maart 2021 kregen ongeveer 10.000 patiënten plaszakken mee naar huis.
1500 patiënten vulden na afloop een vragenlijst in over het gebruiksgemak en over hun motieven om de plaszak te gebruiken. In dat onderzoek geeft 95 procent van de patiënten aan dat ze bij een volgend CT-onderzoek zeker weer een plaszak gaan gebruiken.
96 Procent denkt ermee bij te dragen aan een beter milieu. 8 Procent vond het gebruik van de plaszak wel een gedoe, waardoor zij er slechts 1 gebruikten. 70 Procent vond het urineren in een plaszak net zo hygiënisch als plassen in een toilet.
Kijk hier voor het onderzoeksrapport van Wageningen en VanWaarde.
