Onder leiding van Kevin ten Haaf, universitair docent aan de afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg van Erasmus MC, ontdekten de onderzoekers dat screening meer sterfgevallen voorkomt onder mensen die minder hebben gerookt of langer geleden zijn gestopt dan huidige rokers en personen die heel zwaar gerookt hebben. Deze personen ontwikkelen vaker langzaam groeiende kankers die in een vroeg stadium opgespoord kunnen worden, wanneer behandeling nog mogelijk is.
‘Het onderzoek biedt een overtuigende reden om te stoppen met roken’
Daarentegen hebben mensen die jarenlang zwaar hebben gerookt of nog roken een grotere kans op agressieve kankers, die zich snel ontwikkelen en minder goed door screening kunnen worden ontdekt. ‘Het onderzoek biedt een overtuigende reden om te stoppen met roken’, aldus Ten Haaf. ‘Hierdoor kunnen mensen dus niet alleen hun risico op longkanker verlagen, maar ook het risico op het ontwikkelen van een van de agressievere vormen.’ De resultaten zijn gepubliceerd in Nature Communications.
De rol van kankertype en rookgeschiedenis
Het onderzoeksteam analyseerde gegevens van meer dan 68.000 deelnemers aan twee grote klinische onderzoeken. De bevindingen laten zien dat de screeningseffectiviteit verschilt per kankertype. Voor langzamer groeiende vormen, zoals adenocarcinoom, verminderde screening het aantal sterfgevallen door longkanker met tot wel 23%. Mensen die langer en zwaarder hebben gerookt of nog roken, hebben vaker agressievere, sneller voortschrijdende kankers, zoals kleincellig carcinoom. Voor deze typen was de sterftereductie slechts ongeveer 10%.
Met behulp van geavanceerde econometrische methoden kon het team complexe data op individueel niveau uit beide onderzoeken analyseren. ‘Deze moderne technieken corrigeren beter voor verschillen tussen groepen’, zegt Ten Haaf. ‘Ze zijn oorspronkelijk ontwikkeld voor het evalueren van medische behandelingen. Wij vroegen ons af: wat gebeurt er als we ze toepassen op screening? Dat leverde interessante nieuwe inzichten op.’
De Nederlandse Gezondheidsraad heeft een advies uitgebracht over screening op longkanker. Daarin is uitgewerkt hoe een landelijk bevolkingsonderzoek naar longkanker eruit kan zien.
Een bundeling van expertise
De studie was een samenwerking tussen Erasmus MC en Econometric Institute bij Erasmus School of Economics. Het initiatief kwam van Max Welz. Hij voerde de studie tijdens zijn promotie bij Erasmus School of Economics uit onder begeleiding van universitair hoofddocent Andreas Alfons. Het onderzoek werd deels ondersteund door een Open Mind-beurs van de Convergence, een gezamenlijk programma van Erasmus MC, Erasmus University Rotterdam en TU Delft.
Foto: v.l.n.r. Kevin ten Haaf, Max Welz en Andreas Alfons.
Preventie
Preventie helpt mensen langer en gezonder te leven. Met onze kennis over het voorkomen van ziektes en het verbeteren van de gezondheid, biedt het Erasmus MC objectieve informatie aan overheden, beleidsmakers en de preventiepraktijk. Zo nemen we verantwoordelijkheid voor een gezonder mens in een gezonde omgeving. Zoals beschreven in Koers28, de strategie van het Erasmus MC.
