Angst en pijn in het ziekenhuis zijn nadelig op korte en lange termijn. Ze hinderen de behandeling. En zorgen voor een negatieve ervaring die kinderen nog lang met zich kunnen meedragen. De aanwezigheid van een clown bij medische ingrepen helpt kinderen met pijn en angst om te gaan. Dit blijkt uit onderzoek van psycholoog Heike Gerger van de afdeling Huisartsgeneeskunde van het Erasmus MC in samenwerking met Laura Caci en Thea Zander-Schellenberg uit Zwitserland.
Gerger: ‘Natuurlijk wil elke ouder zijn of haar kind beschermen. Met goed bedoelde opmerkingen zoals: ‘het is niet zo erg’ of ‘er is niets aan de hand’, proberen zij hun kroost te kalmeren. Maar als ouders zelf gespannen zijn, merkt het kind dit gelijk. Dit verbetert de situatie niet.’
Psycholoog Heike Gerger. Fotograaf: Jonathan Vos.
Afleiding
Het positieve effect van de ziekenhuisclown is vergelijkbaar met andere manieren die angst en pijn verminderen. Denk aan een verpleegkundige die de aandacht van het kind afleidt of de aanwezigheid van dieren. ‘Verschillende activiteiten die de aandacht van de kinderen afleiden bij een behandeling zijn effectief’, aldus Gerger.
Wereldwijd zijn clowns al jaren actief in ziekenhuizen. Meestal werken ze voor organisaties die losstaan van ziekenhuizen. Ze zijn niet vaak onderdeel van het gezondheidszorgsysteem, zoals in Israël.
Waardevolle aanvulling
De onderzoekers analyseerden 28 bestaande studies uit 9 verschillende landen. In de studies wordt het effect van clowns vergeleken met andere methoden om pijn en angst verminderen, zoals angst en pijnmedicatie en het bijzijn van ouders. De kinderen ondergingen medische ingrepen zoals bloedprikken of voorbereidende procedures voor een operatie.
‘Laat ouders en kinderen kiezen tussen een clown, medicijn of andere interventie’
Gerger ziet clowns als waardevolle aanvulling in de zorg. Ze kijken naar wat het kind in een bepaalde situatie nodig heeft. Daar zit hun kracht, weet ze uit gesprekken met verpleegkundigen, ouders en clowns. ‘Het is niet alleen de lach die positieve gevoelens oproept, maar ook de relatie die ze aangaan met het kind en het vertrouwen en de ondersteuning die clowns geven aan kinderen.’
Keuze
Ze hoopt dat ziekenhuisclowns in de toekomst onderdeel worden van persoonsgerichte zorg die ouders kunnen kiezen. ‘Het verbetert de sfeer en energie in veel situaties. Maar misschien voelt niet iedereen voor deze vorm van afleiding. Laat ouders en kinderen daarom kiezen tussen een clown, medicijn of andere interventie om angst en pijn te verminderen.’
