Het idee voor luierrecycling begon voor Sascha en Suzanne met de vraag: hoe kunnen we de zorg op de kinder-IC verduurzamen? Ze wisten dat luiers een groot deel van het restafval uitmaken in het Erasmus MC Sophia Kinderziekenhuis. ‘Wij gebruiken in één jaar meer dan 200.000 luiers. Dat heeft een enorme impact op het milieu’, vertelt Sascha.
Een wegwerpluier bestaat uit een mix van plastic laagjes, papierpulp en absorberende korrels. Deze samenstelling maakt ze perfect als pamper, maar ook enorm vervuilend. Niet alleen kost de productie ervan bomen, aardolie en energie, ze zijn ook nog eens nauwelijks afbreekbaar. Jaarlijks eindigen miljoenen luiers in de verbrandingsoven – met een enorme CO2-uitstoot als gevolg.
Auto-onderdelen en kunstmest
Reden voor Sascha en Suzanne om op zoek te gaan naar een duurzamer alternatief. Wasbare luiers waren nog geen haalbare optie vanwege de logistiek. ‘Waar ga je al die luiers wassen?’ Maar luiers recyclen was wel mogelijk. Ze namen contact op met de enige luier-recycler ter wereld: een fabriek in Gelderland.
Bij deze afvalverwerker krijgen bijna alle onderdelen van de ingezamelde luier een tweede leven. Het plastic wordt bijvoorbeeld gerecycled tot auto-onderdelen en tuinmeubilair. De inhoud van de luier – inclusief urine en ontlasting – wordt omgezet in groen gas en kunstmest. De papieren lagen worden verwerkt tot gerecycled papier en karton.
Publieksjaarverslag
Dit verhaal komt uit het publieksjaarverslag 2024 van het Erasmus MC: een magazine vol persoonlijke verhalen van onze patiënten, collega’s en studenten. Neem een gratis exemplaar mee uit de bakken bij de ingangen van het ziekenhuis, of lees het online.
Recyclen levert nieuwe grondstoffen op en bespaart ook nog eens een hoop CO2-uitstoot. ‘Voor elke 1000 kilo luiers die we recyclen in plaats van verbranden, besparen we 899 kilo CO2,’ zegt Sascha. Ter vergelijking: dat is ongeveer dezelfde uitstoot als een enkele vliegreis naar Turkije. Zelfs als je de uitstoot door het transport naar Gelderland meerekent, is dit nog steeds een veel duurzamer alternatief dan de verbrandingsoven.
Luieremmers
Om de luiers op de kinder-IC te verzamelen, staan daar nu speciale luieremmers. In het begin was dit wennen voor de zorgverleners, vertelt Suzanne. ‘Regelmatig belandden luiers nog in de verkeerde bak. Daarom zitten er nu grote stickers op de emmers om duidelijk te maken dat de luiers daarin moeten.’
De grootste uitdaging bleek de logistiek. ‘Voor het afvoeren van de luiers moeten zorgverleners extra lopen. Dat is een extra taak en het is begrijpelijk dat dat weerstand oproept’, zegt Suzanne. ‘We doen er daarom alles aan om het recyclen zo makkelijk mogelijk te maken. Als de drempels verdwijnen, merk ik dat collega’s echt wel enthousiast zijn over dit initiatief.’
Bijna alle onderdelen van de ingezamelde luier krijgen een tweede leven.
Na een succesvolle start op de intensive care hopen Suzanne en Sascha de luierinzameling ook op andere afdelingen te introduceren zoals de kraamafdeling en medium care. Daarnaast willen ze ouders van patiënten aanmoedigen om gebruikte luiers van thuis mee te nemen, zodat die ook gerecycled kunnen worden. ‘Sommige ouders doen dat al. Dit is misschien een druppel op een gloeiende plaat, maar het draagt hopelijk bij aan bewustwording’, zegt Sascha.
De groene zorgverleners beperken zich niet tot de kinderluiers. Incontinentiemateriaal voor volwassenen vormt namelijk ook een groot deel van de luierhoop. Sascha: ‘Bij de afdeling Urologie onderzoeken ze nu of wasbare luiers een mogelijkheid zijn voor mannen die na een prostaatbehandeling tijdelijk incontinent zijn.’
Artsen voor duurzaamheid
Sascha en Suzanne vinden het niet meer dan logisch dat zij zich als zorgverleners bezighouden met duurzaamheid. ‘De klimaatcrisis is de grootste gezondheidsdreiging die op ons afkomt. Onder andere door droogte, milieurampen, hittestress en luchtvervuiling. Tegelijkertijd is de gezondheidszorg zelf een enorme vervuiler: in Nederland stoot de gezondheidssector zelfs meer CO2 uit dan de luchtvaart.’ Sascha’s bewustwording groeide exponentieel tijdens de coronacrisis, toen hij de gigantische hopen afval van schorten, mondkapjes en handschoenen zag. ‘Toen dacht ik: hier moeten we iets aan doen.’
Suzanne en Sascha hopen dat steeds meer ziekenhuizen zich aansluiten bij hun initiatief en dat luier-recycling op alle kinderafdelingen de norm wordt. Intussen kan Sascha de wasbare luiers nog niet helemaal uit zijn hoofd zetten, want ‘dat is uiteindelijk het meest duurzaam.’ Erasmus MC uit de wegwerpluiers, dat is de droom.
Het Sophia Green Team is een van de 43 Green Teams in het Erasmus MC. Deze groep bestaat uit zorgverleners, onderzoekers, onderwijzers en iedereen met een hart voor groene zorg. Naast recycling van luiers werken ze ook aan het verminderen van medicatie-afval, meer plantaardige voeding en duurzame reizen naar congressen.
Duurzaamheid
Duurzaamheid staat hoog op de agenda in het Erasmus MC. We richten ons op hergebruik van medicatie en het vinden van alternatieven voor dure, belastende behandelingen. Daarnaast onderzoeken we manieren om de ecologische voetafdruk mee te nemen in medische besluitvorming, met als doel groene en klimaatneutrale zorg. Zoals beschreven in Koers28, de strategie van het Erasmus MC.
