‘We zien een enorme toename van leververvetting en in het verleden was er geen mogelijkheid om dit ziektebeeld met medicijnen te behandelen’, zegt MDL-arts Willem Pieter Brouwer. De polikliniek is bedoeld om patiënten die behandeling nodig hebben, efficiënt te traceren. ‘We hebben een ‘one-stop-shop’ opgezet waar we een consult doen met allerlei metingen, bloedonderzoek en echo. En met een fibroscan meten we de hoeveelheid vet en de stijfheid van de lever. De stijfheid zegt iets over de aanwezigheid van littekenweefsel’, legt Brouwer uit.
De aanwezigheid van verlittekening van de lever bepaalt op dit moment of patiënten wel of niet moeten worden behandeld. Verlittekening van de lever bepaalt namelijk de prognose.
Metabool syndroom
Leververvetting gaat hand in hand met andere ziekten als obesitas, diabetes, hoge bloeddruk, verhoogd cholesterol en hart- en vaatziekten. Deze ziekten worden samen ook wel het metabool syndroom genoemd. ‘De lever is binnen het metabool syndroom een ondergeschoven kindje’, schetst Brouwer. ‘Mensen met diabetes worden bijvoorbeeld periodiek gecontroleerd op hart- en vaatziekte en op het functioneren van de nieren.’
De leverwaarden worden echter niet standaard meegenomen in deze check-up, zegt Brouwer. ‘Terwijl bijvoorbeeld de endocrinologierichtlijnen tegenwoordig aanraden om de leverconditie te beoordelen bij mensen met diabetes mellitus type 2.’
Als de leverwaarden wél worden bepaald, en ze wijken af, gebeurt er vaak niet zo veel, weet hij. ‘Terwijl leververvetting een ‘silent killer’ is. Tachtig procent van de mensen met leverziekte komt pas bij de dokter op het moment dat er eigenlijk niets meer aan te doen is. Dan is vaak alleen nog een palliatieve behandeling of een levertransplantatie mogelijk.’ Volgens Brouwer is het daarom belangrijk om tijdig te weten of de lever fibrose vertoont, littekens als gevolg van ontsteking.
Willem Pieter Brouwer
Medicijn
Deels is het ontbreken van aandacht en zorg voor de lever verklaarbaar. Er waren immers nog geen effectieve medicijnen om de gevolgen van leververvetting aan te pakken. Met de komst van het nieuwe medicijn resmetirom komt daar verandering in, verwacht Brouwer. Het middel is goedgekeurd door de Amerikaanse FDA en naar verwachting zal de Europese geneesmiddelenwaakhond EMA het medicijn in de zomer van 2025 toelaten op de Europese markt.
‘Ook zijn er veel andere, mogelijk nog effectievere middelen in ontwikkeling die wij kunnen aanbieden in studieverband. Er komen dus veel behandelmogelijkheden aan. Internisten, longartsen, cardiologen en endocrinologen, maar ook huisartsen doen er daarom verstandig aan ook de lever van hun patiënten met diabetes mellitus type 2 of metabool syndroom goed te gaan monitoren’, meent hij.
Leefstijlzorg
Het is nadrukkelijk niet de bedoeling om iedere patiënt met leververvetting medicijnen te geven, beklemtoont Brouwer. ‘Met de polikliniek voor leververvetting willen we de mensen met littekenweefsel op de lever identificeren. Mensen die nog geen littekenweefsel hebben, verwijzen we door naar het Leefstijlzorgloket, dat samen met de patiënt gaat kijken hoe de leefstijl kan worden verbeterd. Ook mensen die wél voor medicatie in aanmerking komen, krijgen hulp aangeboden bij het aanmeten van een gezondere leefstijl. Een lever heeft, in tegenstelling tot andere organen, de capaciteit om zich te herstellen.’
Brouwer heeft in afwachting van de komst van het medicijn een aantal dingen in gang gezet. De eerder genoemde polikliniek is er een van. Een nieuwe manier om patiënten in een vroeg stadium op te sporen is een andere. Hij heeft voor huisartsen een nieuwe score ontwikkeld, de MAF-5, die wetenschappelijk bewezen beter werkt dan de score in de huidige internationale richtlijn.
Potentiële patiënten
‘Je scoort op 5 variabelen, onder andere BMI en omtrek van de buik, maar je laat leeftijd als variabele weg. Met de huidige richtlijn en het gebruik van de oude score, de FIB-4, scoor je vooral 60-plussers, en je mist de jongere populatie onder de 40 jaar. Terwijl ook in die leeftijdsgroep al veel potentiële patiënten zitten. We zien tegenwoordig al leververvetting bij kinderen, dus de nieuwe score was hard nodig.’
Patiënten kunnen verwezen worden naar de polikliniek voor leververvetting via de huisarts of de behandelend specialist in het ziekenhuis.
