In opgekweekte menselijke luchtwegorganoïden zorgden de middelen ervoor dat de hoeveelheden nieuwe virusdeeltjes en viruseiwitten, en de hoeveelheid genetisch materiaal van het virus sterk afnamen. De onderzoekers verwachten dat de middelen ook goed zullen werken als de omikron-variant zich op andere plekken in het lichaam vermenigvuldigt.
‘Molnupiravir en nirmatrelvir zijn antivirale middelen die al zijn goedgekeurd voor gebruik bij een corona-infectie. Wij ontdekten dat ze dus ook effect hebben bij de omikron-variant’, vertelt hoofdonderzoeker Qiuwei Abdullah Pan, werkzaam in het laboratorium van de afdeling Maag- Darm- en Leverziekten.
Combinatie
In het tweede deel van zijn studie zag Qiuwei Pan bovendien dat de middelen, als ze in combinatie worden gegeven, nog beter werken. De middelen lijken elkaar te versterken. Maar voordat de middelen tegelijk aan met omikron-geïnfecteerde patiënten mogen worden gegeven, is verder onderzoek nodig. ‘Artsen kunnen ermee aan de slag’, zegt Qiuwei Pan.
De ontdekking van Qiuwei Pan en zijn onderzoeksgroep betekent een overwinning op de omikron-variant, die er dankzij zijn mutaties in is geslaagd veel besmettelijker te worden. Hij weet bovendien te ontsnappen aan de antilichamen die door de bestaande Covid-19-vaccins en doorgemaakte Covid-19-infecties zijn opgewekt. ‘Artsen kunnen molnupiravir en nirmatrelvir nu met een gerust hart voorschrijven aan patiënten met een omikron-infectie.’
Combinatie van middelen werkt nog beter: eerst studie nodig met patiënten
Qiuwei Pan en zijn tienkoppige onderzoeksgroep onderzochten eerder ook de toepassing van andere antivirale middelen op SARS-CoV-2. ‘Het is de oorspronkelijke onderzoeksfocus van mijn groep’, licht Qiuwei Pan toe. ‘Wij onderzochten bestaande middelen aanvankelijk voornamelijk op virale infecties in de lever en darm. Maar toen de pandemie kwam, hebben we onze focus verlegd naar coronavirussen.’
Drug repurposing
Momenteel werkt de onderzoeksgroep aan verschillende coronavirussen, waaronder vier soorten seizoensgebonden coronavirussen, en de verschillende varianten van SARS-CoV-2. ‘Wij screenen voornamelijk bestaande FDA-goedgekeurde geneesmiddelen, ook wel drug repurposing genoemd. We zoeken vooral naar middelen die álle coronavirussen kunnen remmen. Dat is van belang met het oog op toekomstige uitbraken van nieuwe coronavirussen.’
Qiuwei Pan bestudeert ook de interactie tussen immuunsysteem onderdrukkende medicijnen en SARS-CoV-2 en overige seizoensgebonden coronavirussen. ‘Patiënten die een orgaantransplantatie hebben ondergaan, maar ook patiënten met inflammatoire darmziekten, slikken regelmatig immunosuppressiva. Wij ontdekten dat sommige van deze geneesmiddelen coronavirussen kunnen stimuleren, terwijl andere soorten de coronavirussen juist afremmen. Wij denken dat deze informatie essentieel is voor onze artsen bij het kiezen voor de verschillende soorten immunosuppressiva voor deze patiënten.’
Qiuwei Pan werkte in de omikron-studie samen met viroloog dr. Bart Haagmans en kinderchirurg dr. Robbert Rottier.