Arts-onderzoeker Lesley Patmore heeft al enkele tientallen patiënten met hepatitus D in het vizier. ‘Het is belangrijk om zo veel mogelijk informatie te verzamelen om zo voor iedere patiënt het risico op leverfalen en leverkanker in te schatten. Dit risico is bij hepatitis D namelijk veel hoger dan bij hepatitis B of C. Daarbij: we staan aan de vooravond van een revolutie – er lijkt namelijk eindelijk een goede behandeling beschikbaar te komen.’
Meeliften
Hepatitis D is een bijzondere aandoening, vertelt Patmore die de studie uitvoert met MDL-arts Milan Sonneveld. ‘Het is een klein virus dat alleen de cellen van een mensenlever kan binnendringen als ze meeliften met het hepatitis B-virus. Mensen die zijn gevaccineerd tegen hepatitis B, kunnen daarom geen hepatitis D krijgen. En mensen met hepatitis D hebben dus vrijwel altijd ook hepatitis B.’
De ziekte is in 1977 voor het eerst gedefinieerd als een op zichzelf staande virusinfectieziekte, ondanks het feit dat hij zijn B-broer nodig heeft om het menselijk lichaam te enteren. ‘Tegen chronische hepatitis B bestaat inmiddels een effectieve behandeling, maar helemaal kwijt raak je het virus vaak niet. Wel onderdrukt de behandeling de leverontsteking, en verkleint het de kans op leverfalen en leverkanker. Helaas werken medicijnen tegen hepatitis B niet goed tegen hepatitis D. Dus heb je ook hepatitis D, dan blijf je leverontsteking houden’, schetst Patmore.
Stollingsproblemen
Die gevolgen van een hepatitis D-infectie zijn niet mals: de leverontsteking veroorzaakt verlittekening van de lever, ofwel cirrose, waardoor die niet meer goed functioneert. Patienten ontwikkelen leverfalen, wat zich uit in vermoeidheid, stollingsproblemen in het bloed, vochtophoping in de buik, verwardheid en slokdarmspataderbloedingen.
Mensen met hepatitis D hebben ook een hoge kans op leverkanker. ‘Op basis van de eerste Nederlandse gegevens blijkt dat de helft van de hepatitis D-patiënten binnen 10 jaar na diagnose leverkanker heeft ontwikkeld, een levertransplantatie nodig heeft of is overleden aan leverfalen. Daarom vind ik het belangrijk dat huisartsen, MDL-artsen en internisten hun hepatitis B-patiënten ook testen op aanwezigheid van D. Hepatitis D geeft dan misschien nog geen klachten, het kan ongemerkt wel schade veroorzaken in de lever.’
Bijwerkingen
In Nederland is er tegen hepatitis D nog niet veel te doen. Behandeling met peginterferon helpt bij slechts een zeer klein deel van de patiënten en geeft veel bijwerkingen. Maar er is hoop: in het Erasmus MC is behandeling mogelijk met experimentele medicatie. Ook is er een nieuw medicijn dat is goedgekeurd voor toepassing in Europa, en hopelijk binnen afzienbare tijd ook in Nederland beschikbaar zal komen.
Patiënten met hepatitis D zijn dus welkom in Rotterdam. ‘Er is recent een nieuwe Europese richtlijn gekomen die adviseert dat alle patiënten met chronische hepatitis B ook minimaal 1 keer getest moeten worden op een co-infectie met hepatitis D. Dus ik hoop dat internisten en huisartsen dat gaan doen. Patiënten kunnen zelf ook aan hun behandelend arts vragen om een test. Want behandelopties komen in zicht.’
Over hepatitis B en D
Hepatitis B wordt overgedragen door bloed-bloedcontact en door seksueel contact. Ook kan een moeder de infectieziekte tijdens de bevalling overdragen op haar baby. Hepatitis D verspreidt zich op dezelfde manier. De ziekten komen vooral vaak voor in landen rond de Middellandse Zee, het Midden-Oosten, Centraal Azië, Afrika en Oost-Europa.
Inenting tegen het hepatitis B-virus zit inmiddels in het Rijksvaccinatieprogramma, en veel mensen zijn gevaccineerd vanwege een functie in de zorg of doordat ze lange reizen maken. Hepatitis B – en daardoor dus ook hepatitis D – komt in Nederland vooral voor bij (arbeids)migranten. Asielzoekers worden inmiddels gescreend op hepatitis B.
Ongeveer 2 procent van de hepatitis B-patiënten heeft ook een infectie met hepatitis D. De besmetting met beide varianten kan tegelijkertijd plaatsvinden. Maar een hepatitis B-patiënt kan ook later nog besmet worden met D.
