Helbing noemt het ‘schrijnend’ hoe mensen soms reageren als kinderen met een aangeboren hartafwijking willen sporten. Zelfs als de artsen duidelijke adviezen hebben gegeven en de ouders die goed uitleggen, geeft de naaste omgeving er vaak een eigen interpretatie aan. ‘Ik zie kinderen die enthousiast meedoen met de schoolgym, maar door leerkrachten worden afgeremd omdat ze het zelf eng vinden. Of jongetjes die zich aanmelden bij een voetbalclub en meteen van de trainer te horen krijgen: ‘Ga jij maar op het doel staan.’’
Stilzitten is slecht
De adviezen van de omgeving zijn natuurlijk goedbedoeld, maar niet nodig, zegt Helbing die sinds 30 jaar kinderen met een aangeboren hartafwijking behandelt in het Kinderthoraxcentrum. Sporten verbetert zowel de geestelijke en fysieke gezondheid van de kinderen, blijkt uit onderzoek. ‘Voor vrijwel alle kinderen met een aangeboren hartafwijking is sporten ongevaarlijk. Ieder kind raden we aan om een bepaalde hoeveelheid inspanning per week te verrichten, of je nou iets aan je hart hebt of niet. Stilletjes in een hoekje zitten is per definitie slecht.’
Vergt sporten dan niet te veel van een kind met een aangeboren hartafwijking? Helbing: ‘Sporten vraagt iets van het hart, maar het hart past zich ook aan aan de regelmatige inspanning. De hartspier wordt krachtiger. Het voordeel is dat het hart zich dan ook in andere situaties makkelijker kan herstellen.’
Talent
Helbing herinnert zich als de dag van gisteren hoe hij in de praktijk zag hoe flexibel een hart kan zijn. Hij had een patiënt met een hartafwijking die ook na behandeling nog best wel wat restafwijkingen had. Op een controle zag Helbing dat zijn hart veranderde op een manier die niet bij de afwijking paste. Toen bleek dat hij aan topsport deed en 4 tot 5 uur per dag trainde. ‘Ik vind het indrukwekkend dat hij zich ondanks zijn serieuze afwijking goed genoeg voelde om zo’n niveau te sporten. En dat zijn hart zich aanpaste zodat hij toch iets kon doen met zijn talent.’
Helbing wil dat in de toekomst alle kinderen de kans krijgen op hun eigen niveau te sporten. ‘Alle kinderen zouden een coach moeten krijgen die hen buiten het ziekenhuis begeleidt naar sportscholen en clubs. Op zo’n manier dat ieder kind zich er lekker bij voelt en de omgeving er vertrouwen in heeft.’ Helbing werkt aan dit project samen met sportarts Linda van den Berg van het Erasmus MC (zie kader).
Podcast Hartje Rotterdam
Jaarlijks worden in Nederland 1200 tot 1400 kinderen geboren met een hartafwijking. Dat is ongeveer 1 op de 100 kinderen. Helbing vertelt verder in de podcast Hartje Rotterdam over hoe de behandelingen van deze kinderen de afgelopen 30 jaar zijn verbeterd. ‘Toen ik begon, overleed 1 op de 10 kinderen die in aanmerking kwamen voor een behandeling. Tegenwoordig overleeft 99 procent. Dat is echt indrukwekkend.’
Beluister het hele gesprek met prof. Wim Helbing via Spotify, Apple Podcast, Spreaker of Google Podcasts. Daar vind je ook aflevering 1 t/m 3 van Hartje Rotterdam, met kinderhartchirurgen Wouter van Leeuwen en Pieter van de Woestijne en kinderthoraxanesthesioloog Inge de Liefde.
Sportcoaches
Het is niet makkelijk om kinderen met een aangeboren hartafwijking te helpen met sporten. Elk kind is anders en elke hartafwijking is anders. Om sport toch gezond, veilig en leuk te maken, wil het Erasmus MC Sophia Kinderziekenhuis sportcoaches aan de kinderen koppelen. Deze coaches kunnen de kinderen individueel helpen door vragen te beantwoorden en voorlichting te geven aan de kinderen zelf, hun coaches of zelfs hun teamgenootjes. U kunt helpen om dit plan werkelijkheid te laten worden.
Kindercardioloog Wim Helbing en sportarts Linda van den Berg werken samen aan het coachings-project.
