In wijken met een lagere sociaaleconomische status (SES) worden baby’s vaker te vroeg of te licht geboren. Maar daar is mogelijk iets aan te doen: wanneer de sociaaleconomische status in een wijk verbetert, worden er minder vaak te lichte baby’s geboren dan wanneer die status hetzelfde blijft. De vroeggeboortes nemen ook af, maar pas in een later stadium.
Voor het eerst onderzochten wetenschappers van het Erasmus MC niet alleen de verschillen tussen wijken, maar ook of die verschillen kleiner of groter worden wanneer de wijk verandert. De resultaten werden gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift The Lancet Regional Health – Europe.
2 miljoen geboortes
Het team van Erasmus MC kinderarts-neonatoloog Jasper Been en promovenda Lizbeth Burgos Ochoa deed een data-analyse op meer dan 2 miljoen geboortes tussen 2003 en 2017. Zo probeerden zij een antwoord te geven op de vraag: hoeveel invloed heeft de omgeving op de gezondheid bij de geboorte?
Been: ‘Door naar veranderende wijken te kijken en te corrigeren voor bijvoorbeeld de gezinssamenstelling, de leeftijd van de moeder en etniciteit proberen we zoveel mogelijk naar de omgevingsinvloed te kijken. Maar een causaal verband aantonen blijft natuurlijk moeilijk.’
Gezondheidsverschillen
Het onderzoek laat volgens hem niet alleen zien dat gezondheidsverschillen al bij de geboorte ontstaan, maar ook dat ze mogelijk beïnvloedbaar zijn door factoren in de omgeving. ‘Dat geeft reden tot optimisme,’ zegt Been. ‘Want de vraag die daar op volgt is: hoe kunnen we daar iets aan doen? Heeft het bijvoorbeeld iets te maken met een gevoel van veiligheid, de luchtkwaliteit of de woonomgeving in de wijk? Daar is meer onderzoek voor nodig, maar het geeft de hoop dat er echt iets kan veranderen.’
Gentrificatie
Opmerkelijk is dat bij gentrificatie – een snelle verbetering van een wijk – de te lichte kinderen afnemen, maar dat de vroeggeboortes nog een tijd aanhouden. Been: ‘Er zijn aanwijzingen dat vroeggeboorte deels samenhangt met stress. Als een wijk te snel verandert, verandert ook de bevolkingssamenstelling en verdwijnen misschien plekken waar mensen vaak kwamen. Dat zou stress kunnen geven bij de achterblijvers.’
Er is meer onderzoek nodig om de onderliggende factoren te identificeren. Binnen een nieuw landelijk consortium – PREPARE – willen de onderzoekers bijvoorbeeld begrijpen waarom er na de eerste lockdown in Nederland minder vroeggeboortes waren. ‘Gezondheid bij de geboorte kan bepalend zijn voor de rest van het leven; door dit soort onderzoek hopen we een gezonde start mogelijk te maken voor zoveel mogelijk kinderen,’ aldus Been.
Dit onderzoek was een samenwerking van het Erasmus MC met de EUR als onderdeel van het Erasmus initiative ‘Smarter Choices for Better Health’.
