“Bij vallen denken we vaak meteen aan ouderen”, zegt Oudshoorn. “Buiten het ziekenhuis zíjn het ook vaak senioren, maar in het ziekenhuis is bijna de helft van de mensen die ten val komen jonger dan 50 jaar. En ook jongeren kunnen daarbij ernstig letsel oplopen.”
Erasmus MC wil valpartijen van patiënten voorkomen
Cijfers
De cijfers liegen er niet om: in het Erasmus MC kwamen in 2017 ruim 200 patiënten ten val, soms met ernstig letsel tot gevolg.
Kwetsbaar
“Opname in het ziekenhuis brengt risico’s met zich mee”, zegt Oudshoorn. “We nemen mensen op met het doel hen te genezen, maar door de ingreep is de patiënt wel tijdelijk kwetsbaar. Een operatie, medicatie, een katheter, een infuus, pijn, verwardheid, slapen in een vreemd bed, het zijn allemaal factoren die een groter risico op vallen kunnen veroorzaken. Daar moeten alle patiënten op bedacht zijn, ook de jongeren.”
Illustratie: Grand Foulard
Risico
Het ziekenhuis is echter wel verplicht om er alles aan te doen om het risico op vallen zoveel mogelijk te beperken. “Artsen, verpleegkundigen én patiënten zelf moeten zich terdege bewust zijn van de risico’s”, zegt Oudshoorn. “Daarom voeren we nu met iedere volwassene een gesprek over vallen. De eerste vraag luidt dan: bent u het afgelopen half jaar gevallen. Want een recente valpartij is vaak een belangrijke voorspeller voor een tweede.”
Bril
Maar ook vóór de opname kunnen patiënten al het nodige doen om risico op vallen te beperken. “Het is belangrijk dat ze hulpmiddelen die ze thuis gebruiken, zoals een bril of rollator, meenemen naar het ziekenhuis. Ook goede schoenen of pantoffels met een goed profiel zijn belangrijk om uitglijden te voorkomen. Ga in elk geval niet op sokken door de gangen lopen.”
Klinische blik
Verpleegkundigen en artsen dienen te vertrouwen op hun klinische blik en gezond verstand. “Als een verpleegkundige of een arts ziet dat een patiënt onzeker is met lopen, zich vastgrijpt aan dingen, moet er een alarmbel gaan rinkelen. Hij of zij moet het risico op vallen bespreekbaar maken.”
Plassen
“Een patiënt met groot risico op vallen wordt bij voorkeur in een kamer dicht bij de verpleegpost gelegd. Liefst met de deur open. De verpleegkundige kan, voordat hij of zij de kamer uitloopt, vragen of de patiënt misschien nog even wil plassen. We zien vaak dat valpartijen plaats vinden als de patiënt naar het toilet wil, maar dat eigenlijk nog niet zelfstandig kan.”
Bed
Natuurlijk, het makkelijkst zou het zijn de patiënt gewoon in zijn bed te laten liggen. Een liggende patiënt valt immers niet. “We weten inmiddels allemaal wel dat het belangrijk is om zo snel mogelijk weer in beweging te komen na een ingreep. Lang liggen geeft functieverlies en bovendien: dan komen mensen thuis of in het verpleeghuis ten val.”
Spierkracht
Nog een laatste boodschap dan voor de patiënt. “Als u het verblijf in een ziekenhuis spannend vindt, of als u altijd al angstig bent om te vallen, maak dat dan bespreekbaar met uw arts of verpleegkundige. Zij kunnen er dan alert op zijn, of bijvoorbeeld extra fysiotherapie inzetten om verlies van spierkracht te voorkomen.
