Maar toen hij – als offshore-technicus – in een helikopter zat, dansten de vlokjes onstuimig in het felle licht. Dit zit niet goed, wist hij. Een bezoek aan de huisarts bleek de prelude van een stressvol traject. Het was augustus 2017.
‘Kanker in mijn oog, ik wist amper dat dat kón!’
“Ik voelde me gezond, was toch niet ziek?” Gert-Wim (58) doet openhartig zijn verhaal, met zijn echtgenote Urai aan zijn zijde. De oogarts constateerde loslating van het netvlies. Vervelend, maar goed te herstellen. “Maar de chirurg durfde niet te opereren”, zegt Gert-Wim. “Er zat iets achter het netvlies en ik werd voor onderzoek doorverwezen naar het Erasmus MC. Ineens waren er geen wachtlijsten meer, dan weet je dat het ernstig is!” Dokter Kiliç bevestigde de diagnose. “Ik had een melanoom, een tumor van zeven millimeter groot. Kanker in mijn oog, ik wist amper dat dat kón! En dan bestond er een grote kans op uitzaaiingen. Ik dacht aan mijn vrouw, aan onze vier dochters. De grond zakte onder me weg.”
Gert-Wim stopte de ziekte niet weg. “Ik heb veel met Urai gepraat en samen gebeden. We legden mijn lot in handen van God. Dat gaf vrede.” Het lot bleek hem welgezind: de echo’s en CT-scans wezen uit dat de lever en longen schoon waren. Gert-Wim: “Anders was ik waarschijnlijk een palliatief traject ingegaan. Nu werd ik bestraald in het Erasmus MC Kanker Instituut. De tumor is operatief verwijderd, waarbij het netvlies werd hersteld. Dokter Kiliç heeft me de film van de operatie gestuurd. Ongelooflijk! Als patiënt maar ook als technicus heb ik enorme bewondering voor de medische wetenschap.”
Warme woorden zijn er ook voor de fijne behandeling. “De artsen namen alle tijd voor me.” Nog belangrijker: uit onderzoek bleek dat het melanoom ook in de toekomst geen metastasen zal hebben. “Het zwaard van Damocles is verdwenen”, zegt Gert-Wim. “Maar ons leven is veranderd. We genieten nu meer, staan stil bij kleine dingen. Er is een leven vóór en een leven ná de diagnose kanker.”
Nicole Naus-Postema, oogarts
“Een oogmelanoom is een kwaadaardige tumor onder het netvlies, die uitgaat van het vaatvlies. Symptomen kunnen floaters zijn, lichtflitsen of verlies van scherpte in het zicht. Echter dertig procent van de patiënten ervaart geen klachten. Het melanoom is operatief of met stereotactische radiotherapie te behandelen, maar zaait vaak uit naar de lever of de longen. Daarom worden vrijwel altijd een echo van de lever en een foto van de longen gemaakt. Daarnaast onderzoeken we het bloed en worden patiënten gescreend door de oncoloog. Uiteindelijk overlijdt ongeveer de helft van de patiënten aan de ziekte. De ziekte treft slechts zo’n honderdvijftig Nederlanders per jaar. In beginsel kan het iedereen overkomen. We denken dat het een langzaam groeiende vorm van kanker is, waarbij metastasen al in een vroeg stadium ontstaan. Maar we kunnen al veel meer dan vroeger. Tot 25 jaar geleden had een oogmelanoom standaard enucleatie – verwijdering dus – van het oog tot gevolg. We verwachten veel van HollandPTC, het protonencentrum dat in Delft is gebouwd (meer info). Een deel van onze patiënten zou in aanmerking kunnen komen voor bestraling in de speciale oogkamer. Naast het LUMC is het Erasmus MC – in samenwerking met het Oogziekenhuis – het enige gespecialiseerde centrum in oogmelanomen.”
Emine Kiliç, oogarts, vitroretinaal chirurg, onderzoeker
“In het onderzoek hebben we gevonden dat een bepaald gen een groot risico met zich meebrengt voor uitzaaiingen binnen vijf jaar. Een ander gen zorgt voor uitzaaiingen in een periode van vier tot vijftien jaar. Daarnaast is er bij zestig procent van de patiënten een mutatie gevonden waarbij mensen geen uitzaaiingen krijgen. Om tumorweefsel te onderzoeken nemen we een biopt. Maar dan moeten we mensen dus in het oog prikken. Een meer patiëntvriendelijke manier is niet-invasieve detectie, waarbij we de patiënt alleen een buisje bloed hoeven af te nemen. Mijn onderzoek richt zich op identificatie van circulerende exosomen in het bloed van patiënten met oogkanker. Exosomen zijn kleine blaasjes die worden uitgescheiden door onze lichaamscellen en in een verhoogde mate door tumorcellen. Die blaasjes zijn gevuld met de inhoud van de oorspronkelijke cel. Als je dus een oogmelanoom-specifieke exosoom kunt detecteren, heb je informatie over de cel. Je kunt dan mogelijk het verloop van de ziekte voorspellen.”