3 jaar Create4Care: van kabelklemmetje tot hightech meetmethode couveusebaby

Ze weten het nog goed, het eerste kopje koffie dat ze samen dronken bij Doppio. Het was 2013 en ‘het was liefde op het eerste gezicht’, grinniken ze. Van Gils is hoofddocent op de Hogeschool Rotterdam en was al een poosje bezig in het Kenniscentrum Zorginnovatie. Helder was verpleegkundige en onderzoeker op de IC Neonatologie van het Sophia Kinderziekenhuis en liep op de werkvloer al jaren tegen allerlei onhandige praktijkproblemen aan.

Die liefde op het eerste gezicht moeten we niet letterlijk nemen, beklemtonen ze. Wel werd er boven de cappuccino een idee geboren. ‘Onno kwam met een opdracht’, herinnert Van Gils zich. ‘Hij wilde een systeem dat verpleegkundigen zou stimuleren om goede handhygiëne toe te passen voordat zij met de prematuur geboren baby in de couveuse aan de slag gingen.’

Van Gils en zijn studenten gingen aan de slag en na enkele jaren van ontwerpen, prototyping, testen en verbeteren resulteerde Helders opdracht in het Couveuse Stoplicht.’ Het creatieve proces dat tot het eerste prototype van het Couveuse Stoplicht leidde, smaakte naar meer. Veel meer.

Regisseur

Van Gils fungeert in het ontwerpproces als regisseur van de studenten van de Hogeschool Rotterdam die zich met de ontwerpen bezig houden. Die kunnen uit alle leerjaren, en van verschillende studierichtingen afkomstig zijn. Ergonomie, IT, elektrotechniek of industrieel ontwerpen, bijvoorbeeld.

Van Gils: ‘We gingen steeds meer dingen samen doen. Op zeker moment hebben we gezegd: nu hebben we ook echt een eigen ontwerpstudio nodig. Toen heeft Onno een business case geschreven en heeft Create4Care als project subsidie gekregen.’

‘Wat wij creëren maakt het werken in de zorg makkelijker, veiliger en comfortabeler’

In juni 2019 werd de ontwerpstudio officieel geopend. Aanvankelijk in een ruimte in het Sophia Kinderziekenhuis, inmiddels in het fraai verbouwde Ca-gebouw. Helder: ‘We zijn nu ook een echte afdeling geworden. Een project is eindig, en wat wij doen verdient continuïteit.’

De werkwijze van Create4Care is onveranderd: een verpleegkundige die in de dagelijkse praktijk tegen een obstakel, een onhandige of zelfs onveilige werkwijze aan loopt, kan dat melden bij Create4Care. Liefst wordt daarbij al meteen een mogelijke oplossing aangedragen. Helder en zijn collega’s bekijken vervolgens of het probleem geschikt is om mee aan de slag te gaan. Daarna gaan Van Gils en zijn studenten kijken of er een product of andere oplossing kan worden ontworpen.

Praktijkgericht onderzoek

Voor de Hogeschool Rotterdam is de deelname aan Create4Care belangrijk voor de onderwijsdoelstellingen, zegt Van Gils. ‘Studenten moeten multidisciplinair leren werken. En de Hogeschool wil zoveel mogelijk praktijkgericht onderzoek doen. Dat onderzoek moet maatschappelijk relevant zijn, het moet gaan over échte problemen in échte organisaties. Met Create4Care zijn dus veel groene vinkjes te zetten.’

Vaak zijn die praktijkproblemen van ergonomische aard. Verpleegkundigen en andere zorgprofessionals moeten zich in ongemakkelijke posities manoeuvreren om dingen los te maken, vast te maken, te verplaatsen, te controleren of te registreren.

En dan dat oerwoud aan kabels, lijnen en slangetjes waarmee patiënten aan monitoren en infuuspompen liggen en die continu in de klit raken! Helder en Van Gils hebben daar inmiddels een woord voor: kabelmanagement. ‘We hebben al een keur aan klemmetjes en andere oplossingen ontworpen die dat kabelmanagement makkelijker maken voor verpleegkundigen.’

Maar ook voor hightech oplossingen draait Create4Care de hand niet om, beklemtoont het duo. ‘We werken nu aan een geavanceerde couveusescanner waarmee we de groei van veel te vroeg geboren baby’s kunnen monitoren zonder dat we de baby met een meetlint hoeven te storen’, vertelt Van Gils enthousiast. ‘Een scanner die bovenop de couveuse wordt bevestigd, maakt tijdens de gewone handelingen, zoals het verschonen van de luier, opnamen waarmee de lengte, de hoofdomtrek en het hersenvolume in kaart worden gebracht.’

Bottom up

De kracht van Create4Care zit hem in het feit dat verpleegkundigen zélf met problemen en een eerste aanzet naar een oplossing komen. Studenten van de Hogeschool Rotterdam springen vervolgens met hun expertise bij om eerste ontwerpen en prototypen te maken. ‘Wij werken bottom-up’, zegt Helder. ‘Wat wij creëren maakt het werken makkelijker, veiliger en comfortabeler. Maar ook het feit dat verpleegkundigen hier zelf het heft in handen mogen nemen, maakt de baan leuker.’

Daarom start Creat4Care in november met een 2-daagse training waarbij verpleegkundigen worden opgeleid tot Innovatie Champions. Ze leren daarbij de ontwerptrajecten met de studenten zélf te begeleiden.

Vleugels

Create4Care slaat bovendien zijn vleugels uit naar andere zorginstellingen. Er zijn samenwerkingsovereenkomsten met Rijndam en het Ikazia Ziekenhuis. Met de laatste wordt gewerkt aan het voor toediening gereed maken van geneesmiddelen die verpakt zijn in een capsule, aan patiënten die sondevoeding krijgen. Dit is nu nog een tijdrovend gehannes, waarbij bovendien medicatie wordt verspild.

Nog mooier: het concept Create4Care wordt gekopieerd door het Haga Ziekenhuis en de Haagse Hogeschool, UMC Utrecht en Hogeschool Utrecht en Amsterdam UMC en de Hogeschool van Amsterdam. ‘In Amsterdam heet het de Verbeter de Zorg Studio’, zegt Helder, niet zonder trots en hebben recent de na-aap-award gewonnen. Uiteindelijk willen de studio’s nauw met elkaar gaan samenwerken, bijvoorbeeld door blauwdrukken voor slimme innovaties met elkaar te delen.

Top vijf zorginnovaties:

Truly Easy klem: ergonomische klem voor het makkelijk kunnen aanpassen van de arterielijn houder. Betrokken IC-verpleegkundige Trudi en industrieel product ontwerpen student Lise, verwerkt in de productnaam.

Truly easy

Toet: schisis voorlichtingsmateriaal voor ouders. Naar aanleiding van de vraag van verpleegkundig specialist Mariska. Minor zorgtechnologie studenten hebben een betekenisvol ontwerp gemaakt. Daarna hebben Vrienden van Sophia het mogelijk gemaakt dat Toet professioneel verder ontworpen kon worden. Toet kan door iedereen zelf geprint worden via Sketchfab.com (Toet – cleft lip and palate educational model) en wordt door meerdere ziekenhuizen gebruikt.

Toet

3-D babyscanner: voor het contactloos meten van de lengte, schedelomtrek en schedelvolume heeft een technische informatica student de software ontwikkeld om van een baby in de couveuse met zeven 3-D kamera’s een scan te maken waaruit alle gegevens zeer nauwkeurig worden gehaald.

3-D Babyscanner

SoftKees: een silicone hoesje gemaakt voor het harde aansluitstuk van de nierdrain. SoftKees moet drukplekken voorkomen en is ontwikkeld samen met een patiënt. Vrienden van Kees hebben via de Erasmus Foundation geld gedoneerd waarmee SoftKees wordt getest.

KoosGuard: monitorkabels raken soms beklemd tussen de bedhekken wat het mobiliseren voor de patiënt belemmert en dat verpleegkundige moet verhelpen. IC verpleegkundige Koos heeft dit voorgelegd aan Create4Care en samen is de KoosGuard ontwikkeld. Makkelijk in gebruik en nu internationaal verkocht.