Begin 2021 maakte prof. dr. Marion Koopmans deel uit van een onafhankelijk internationaal team dat namens de WHO in samenwerking met China onderzoek deed naar de oorsprong van SARS-CoV-2. Het team publiceerde zijn rapport in maart 2021, bedoeld als de eerste stap in een proces dat nu is vastgelopen, aldus de onderzoekers. Koopmans: ‘De termijn om dit cruciale onderzoek te kunnen doen eindigt snel: elke vertraging zal sommige van de studies biologisch onmogelijk maken. Begrip van de oorsprong van een verwoestende pandemie zou een wereldwijde prioriteit moeten zijn.’
In het Nature-artikel definiëren de WHO-onderzoekers zes prioriteiten voor vervolgonderzoek.
Time’s up
Koopmans: ‘De zoektocht naar de oorsprong van SARS-CoV-2 is op een kritiek punt beland. Zowel het internationale WHO-team als het Chinese team zien de noodzaak om verder te gaan. Van cruciaal belang is dat de termijn om geïnfecteerde mensen en dieren te traceren binnen en buiten China om biologische redenen snel afloopt. Antilichamen tegen SARS-CoV-2 nemen af, dus het verzamelen van verdere monsters en testen van mensen die mogelijk zijn blootgesteld vóór december 2019 zullen steeds minder opleveren.’
Oproep
In juli 2021 kondigde de WHO plannen aan om een commissie op te richten die toezicht zal houden op toekomstige studies. Koopmans: ‘Wij zijn verheugd over de oprichting van zo’n commissie die uitbraakonderzoeken routinematig zal laten uitvoeren, in plaats van op een ad hoc manier die kan worden opgevat als politiek gemotiveerd of om met de vinger te wijzen. Echter, hiermee lopen we wel risico op extra vertraging in de tweede fase van het onderzoek. De vertegenwoordigers van de lidstaten moeten immers gaan onderhandelen over gedetailleerde voorwaarden voor de gevoelige kwestie van het onderzoeken van laboratoriumpraktijken, vervolgens teamleden selecteren en benoemen en hen vervolgens een werkplan laten opstellen. Dat kan nog maanden gaan duren.’
‘Daarom doen wij een beroep op de wetenschappelijke gemeenschap en de leiders van de landen hun krachten te bundelen om fase 2-studies te bespoedigen, nu er nog tijd is,’ roept Koopmans op.