Voor mensen met kanker brengt het nieuwe coronavirus veel onzekerheid en angst met zich mee. Ook hun artsen kampen met vragen die ze beantwoord willen hebben, zodat ze hun patiënten zo veilig mogelijk door deze pandemie kunnen loodsen: Wat zijn de risicofactoren voor een ernstig verloop van een corona-infectie als je kanker hebt? En is het nodig om de behandelingen aan te passen?
Medische gegevens
De studie van onderzoekers prof. Anne-Marie Dingemans en dr. Astrid van der Veldt bestaat uit twee onderdelen. In fase één gaan ze medische gegevens van patiënten met Covid-19 en kanker verzamelen. Artsen in heel Nederland krijgen anonieme vragenlijsten waarin hen wordt gevraagd naar de soort kanker die hun patiënten hebben, naar het stadium waarin hun ziekte zich bevindt en welke behandeling ze ervoor hebben gekregen. Ook wordt uiteraard gevraagd naar de ernst van het verloop van Covid-19 en of de kankerbehandeling is aangepast.
Heftiger
Hoeveel klachten het coronavirus met zich meebrengt, verschilt per persoon. De ziekte verloopt vaak heftiger bij ouderen en mensen die al een ziekte onder de leden hebben. “Toen de epidemie begon, waren we bang dat kankerpatiënten ernstiger getroffen zouden worden door Covid-19”, vertelt Dingemans.
“Behandelingen voor kanker, zoals chemotherapie en immuuntherapie, kunnen de weerstand van patiënten beïnvloeden. Maar het effect daarvan op het beloop van Covid-19 weten we niet. We weten wel dat er artsen zijn gestopt met de behandeling of de dosis hebben aangepast, uit angst dat eventueel besmette patiënten te ernstig ziek zouden worden van corona. We willen allemaal onze patiënten zo veilig mogelijk door deze periode loodsen, maar er is nog teveel onduidelijk.”
Van der Veldt vult aan: “Eventuele aanpassingen die in de behandeling worden gedaan, zijn vooral op basis van gezond verstand. Maar wat we willen hebben zijn feiten. Zeker nu deze crisis lange tijd lijkt te gaan duren, willen we beslissingen over een behandeling onderbouwd kunnen nemen.”
Wat we willen hebben zijn feiten
Tweede fase
In de tweede fase, op dit moment nog in voorbereiding, wordt de dataset verder uitgebreid. Met cijfers uit de Nederlandse Kanker Registratie kunnen patiënten aan de studie worden toegevoegd die nog niet waren geïdentificeerd in de eerste fase van de studie. Dingemans: “We volgen patiënten in eerste instantie vier weken en proberen deze resultaten zo snel mogelijk met de deelnemende artsen te delen. Daarnaast werken we aan uitbreiding van dit project, zodat we kunnen zien wat de impact op langere termijn is.”
Het doel van de studie is om, op basis van degelijk wetenschappelijk onderzoek, goede behandelrichtlijnen op te stellen. “Als we zien dat patiënten die een bepaalde behandeling krijgen vaker in de problemen komen, dan kunnen we overwegen om een andere behandeling te kiezen. Vaak is die keuze er. Een uitkomst zou natuurlijk ook kunnen zijn dat het ziekteverloop bij patiënten hetzelfde is als voor mensen die geen kanker hebben. Dan hoef je niks aan te passen, maar dan wéét je het tenminste”, beklemtoont Van der Veldt.
Goede behandelrichtlijnen zijn van groot belang, want de verwachting is dat uiteindelijk zestig procent van de Nederlandse bevolking besmet raakt met het coronavirus. Dat komt neer op ongeveer tweehonderdduizend kankerpatiënten.
De verwachting is dat uiteindelijk zestig procent van de Nederlandse bevolking besmet raakt met het coronavirus
Teamwork in tijden van crisis
Dingemans en Van der Veldt zijn blij verrast door de snelheid en het enthousiasme waarmee ze landelijk een groot aantal specialisten hebben meegekregen. Dingemans: “We werken samen met medisch oncologen, longartsen, hematologen, neuro-oncologen. Het is een uniek gentlemen’s agreement: niet met een contract van 25 pagina’s, zoals je normaal ziet. We doen dit gewoon op onze blauwe ogen en in goed vertrouwen samen.”
Van der Veldt: “We kunnen dit project niet uitvoeren zonder de inzet van al die artsen die de vragenlijsten invullen. Dit doen zij vaak in hun vrije tijd, in avond en weekend. We hebben nu al gegevens over 285 patiënten verzameld. Dat is veel meer dan we hadden durven hopen. De start en de inclusie van het project zijn echt ongekend snel. ”
Consortium
Het onderzoek is een initiatief van het Dutch Oncology Covid-19 Consortium, een landelijk samenwerkingsverband tussen medisch oncologen, hematologen, neuro-oncologen en longartsen. Het consortium voorziet in de landelijke registratie van Covid-19 bij kanker. Het doel is betrouwbare informatie verzamelen om kankerpatiënten optimale zorg te kunnen bieden tijdens de corona-pandemie.
Kijk hier het webinar terug dat het Erasmus MC en de Nederlandse Federatie van Kankerpatiënten organisaties vrijdag 24 april hebben georganiseerd.
Dit artikel kwam tot stand met hulp van auteur Alexander Brandenburg van KWF Kankerbestrijding.