In de taskforce moet een afvaardiging komen van zorgverleners, zorgverzekeraars, het Integraal Kankercentrum Nederland én het ministerie van VWS. Een van de eerste taken van de taskforce is het opzetten van een grote databank.
Stroperig
De invoering van veelbelovende nieuwe therapieën en andere innovaties in de prostaatkankerzorg verloopt nu te stroperig. Dat komt onder meer omdat eenduidige medische gegevens ontbreken. Een databank waarin allerlei medische gegevens van prostaatkankerpatiënten uniform zijn opgeslagen, zou helpen om de effecten van innovaties sneller te kunnen aantonen en uitrollen.
‘Op dit moment zijn medische gegevens onvoldoende toegankelijk voor het doen van medisch-wetenschappelijk onderzoek en het valideren van innovatie die de zorg beter maakt’, schetsen uroloog-oncoloog Chris Bangma en manager Hanneke de Graaf van de afdeling Urologie in het Erasmus MC.
Streng doch rechtvaardig
Ook ontbreekt het in de prostaatkankerzorg aan een sturend orgaan dat de deelnemende ziekenhuizen met strenge doch rechtvaardige hand aanstuurt in de richting van efficiënte en doelmatige zorg aan prostaankankerpatiënten.
In de diagnostiek en behandeling van prostaatkanker wordt al enkele jaren nauw samengewerkt in een tiental regionale samenwerkingsverbanden tussen ziekenhuizen voor prostaatzorg. Vier van deze netwerken hebben elk een verzorgingsgebied dat goed is voor 70 % van de totale prostaatkankerzorg: Anser Prostaat Netwerk, Prostaatnetwerk NL, Prosper en Prostaat Centrum Noord Nederland.
Afspraken
Over de behandeling van de mannen zijn binnen deze netwerken afspraken gemaakt. Zo worden bijvoorbeeld vrijwel alle mannen met prostaatkanker in de regio Rijnmond in het Rotterdamse Maasstad Ziekenhuis geopereerd. Urologen uit de deelnemende ziekenhuizen doen hun operaties in het Maasstad, waar één operatiekamer standaard is ingericht voor prostaatoperaties, met altijd het correcte instrumentarium en getraind ok-personeel.
‘Natuurlijk wordt er goed samengewerkt, zijn er afspraken gemaakt over zorgpaden, protocollen en de afhandeling van DBC’s. Maar in veel ziekenhuizen is de prostaatkankerzorg niet goed genoeg ingeregeld om de netwerken optimaal te laten functioneren’, vertellen Bangma en De Graaf.
In alle netwerken is het, bij gebrek aan één centraal opgeslagen Elektronisch Patiëntendossier, nodig om gegevens te registreren via handmatige invoer. Daar bestaan gestructureerde documenten voor, maar die worden lang niet altijd gebruikt.
Biopten
‘Neem bijvoorbeeld de beoordeling van prostaatbiopten. Daar zijn standaard documenten voor. Die worden, ondanks het feit dat de beroepsvereniging van pathologen het gebruik verplicht heeft gesteld, in slechts 40 % van de beoordelingen correct gebruikt. Het lijkt erop dat sommige pathologen niet beseffen hoe belangrijk het is voor patiënten dat zij de documenten goed invullen. Ze worden er bovendien niet op aangesproken,’ leggen Bangma en De Graaff uit.
Bonus-Malus
‘We hebben daarom een Taskforce nodig die zorgt dat al dit soort beleid wordt vastgelegd, ingebed en nageleefd in de deelnemende ziekenhuizen. En desnoods met een bonus-malus systeem. Als het niet goed geregeld en geregistreerd wordt, krijgt het ziekenhuis minder, of geen vergoeding voor de handeling’, betoogt Bangma.
Coronacrisis
De huidige crisis met het coronavirus laat zien dat het kan. De wetenschap en de gezondheidszorg hebben bewezen dat als de neuzen dezelfde kant op staan, met heel veel mensen tegelijk snel kan worden gehandeld. Concurrentie valt weg op alle niveaus.
Bangma en De Graaf: ‘Het virus, zijn gedragingen en de bijbehorende ziekteverschijnselen, worden continu geobserveerd. Er worden hypothesen opgesteld en bewezen. Er wordt snel gevalideerd en gepubliceerd, en resultaten worden geïmplementeerd in medisch en politiek beleid. Soms tot frustratie van beleidsmakers en publiek.’
En kijk eens hoe snel de gezondheidszorg zich aan de nieuwe werkelijkheid heeft aangepast! ‘Zorgpersoneel bleek in staat zich snel te laten opscholen, en op covid-afdelingen te kunnen werken. En artsen, ict-afdelingen en zorgverzekeraars maakten het mogelijk om veel consulten via telefoon of video uit te voeren.’
Voortvarendheid
Wat zou het goed zijn voor mannen met prostaatkanker als zulke voortvarendheid ook in de prostaatkankernetwerken aan de dag kon worden gelegd. Als voorbeeld van innovatieve, bewezen goede zorg die door de huidige stroperigheid nog steeds niet in alle ziekenhuizen beschikbaar is, noemen Bangma en De Graaf de PSMA-scan.
Met deze scan zou het mogelijk moeten zijn om eerder en nauwkeuriger het ontstaan van uitzaaiingen aan te tonen. ‘Zo’n scan zou veel mensen een overbodige behandeling kunnen besparen omdat je al in een vroeg stadium weet of er uitzaaiingen zijn en of een bepaalde behandeling écht nodig is’, zegt Bangma.
‘Omdat deelnemende ziekenhuizen geen eenduidige rapportage leveren over deze handeling, is het lastig om een goed onderbouwde evaluatie te maken waarin komt vast te staan of de PSMA-scan inderdaad een waardevolle bijdrage levert aan de zorg voor prostaatkankerpatiënten. Een Taskforce moet het mandaat krijgen om druk te zetten op zorgprofessionals én zorgverzekeraars.’
Manifest
Enkele gerenommeerde urologen, naast Bangma zijn dat dr. George van Andel van het OLVG en prof. Igle Jan de Jong van het UMC Groningen, hebben inmiddels een gedetailleerd manifest opgesteld. Daarin staat de probleemstelling van de prostaatkankerzorg omschreven. Ook worden er oplossingen in aangedragen. Bangma en zijn medeauteurs willen ervoor waken een schuldige te benoemen in deze kwestie. ‘Er is niet één boosdoener aan te wijzen. Het is eigenlijk de som der delen van ons zorgsysteem die hier debet aan is.’
Lees het manifest van de urologen op de websites van de vier prostaatkankerzorgnetwerken, en op http://websiteprostaatkanker.nl/
